Mahkeme, son 8 haftada aldığı 3 kararda, politikaları ve eylemleri ABD Anayasası'nın “kuruluş maddesi” olarak bilinen devletin dini onaylamasına ilişkin Birinci Değişiklik yasağını ihlal etmekten kaçınmak hükümet yetkilileri aleyhine karar verdi. BAKIŞ AÇISI ‘GENİŞLEDİ’ Pazartesi günü mahkeme, maçlardan sonra sahada oyuncularla dua etmeyi reddettiği için yerel bir okul bölgesi tarafından uzaklaştırılan futbol antrenörüne destek verdi. 21 Haziran'da, yakınlarda devlet liselerinin bulunmadığı kırsal alanlarda Maine öğrenim yardımı programı kapsamında öğrencilerin dini okullara gitmeleri için vergi ödeyenlerin parasını onayladı. 2 Mayıs'ta, şehrin farklı toplulukları arasında çeşitlilik ve hoşgörüyü teşvik etmeyi amaçlayan bir program kapsamında Boston Belediye Binası’nda üzerinde haç bulunan bir bayrağı dalgalandırmaya çalışan bir Hıristiyan grubun lehine karar verdi. Mahkemenin özellikle 6’ya 3 çoğunluğa sahip muhafazakar yargıçları, dini haklara geniş bir bakış açısı getirdiler. Ayrıca Cuma günü, kürtajı ülke çapında yasallaştıran bir kararı bozdular, ancak bu dava kuruluş maddesini içermiyordu. KARARI VEREN YARGIÇTAN SERT SÖZLER ABD’de bulunan Cornell Hukuk Fakültesi Profesörü Michael Dorf, mahkemenin çoğunluğunun hükümetin laikliğe dayalı karar alma mekanizmasına şüpheyle baktığını söyledi. Dorf, muhafazakar yargıçlar hakkında, "Yüzyıllardır liberal dünyanın tarafsız olmanın ne anlama geldiğine dair anlayışı olan laikliği, dine karşı bir ayrımcılık biçimi olarak görüyorlar" dedi. Pazartesi günkü kararda, muhafazakar Yargıç Neil Gorsuch, mahkemenin amacının, kamu görevlilerinin kuruluş maddesinde dine düşman olmalarını önlemek olduğunu yazdı. Gorsuch, "hiçbir dünyada bir devlet kurumunun hayali ihlallerle ilgili endişeleri, bireylerin Birinci Değişiklik haklarının fiili ihlallerini haklı çıkaramaz" dedi. ESKİ BAŞKAN ‘DEVLET DİNİ’NE KARŞI 1802 tarihli bir mektupta, kuruluş maddesinin kilise ve devlet arasında bir "ayrılık duvarı" temsil etmesi gerektiğini söyleyen Başkan Thomas Jefferson'du. Hüküm, hükümetin bir devlet dini kurmasını engellemekte ve bir inancı diğerine tercih etmesini yasaklamaktadır. Son üç kararda mahkeme, kilise ve devletin ayrılmasını sürdürmeyi amaçlayan hükümet eylemlerinin, bunun yerine, Birinci Değişiklik tarafından korunan özgür konuşma veya dinin özgürce uygulanmasına ilişkin ayrı hakları ihlal ettiğine karar verdi. Ancak liberal Yargıç Sonia Sotomayor'un Maine davasında yazdığı gibi, böyle bir yaklaşım "bizi kilise ve devletin ayrılmasının anayasal bir ihlal haline geldiği bir yere götürüyor" dedi. TEPKİ ÜZERİNE TEPKİ Görüşler, hükümet yetkililerinin, ister kamu çalışanları tarafından, ister kamu arazisinde ya da resmi bir dava sırasında insanlar tarafından dini ifadelere izin verme konusunda ne kadar esnekliğe sahip olduklarına göre değişir. Kilise ve devletin katı bir şekilde ayrılmasını savunanlar, 1962'de devlet okullarında namazı yasaklayan bir karar da dahil olmak üzere, dönüm noktası niteliğindeki Yüksek Mahkeme içtihatlarının tehlikeye atılabileceğinden endişe duyuyorlar. Laiklik ve bilimi teşvik eden bir grup olan Center for Inquiry’nin Hukuk Direktörü Nick Little, "Bu kararlar, öğretmenlerin, koçların ve devlet çalışanlarının çocuklara kendi dinini yayma konusunda neler yapabileceklerine dair yepyeni bir kapı" dedi. Din özgürlüğü konusunda çalışan Becket isimli bir hukuk grubunun avukatlarından Lori Windham, mahkeme kararlarının kuruluş maddesini baltalamadan bireyler tarafından daha fazla dini ifadeye izin vereceğini söyledi. Windham, "Kilise ve devletin ayrılması, kilise ve devleti koruyan bir şekilde devam ediyor. Hükümetin kiliselere müdahale etmesini engelliyor ama aynı zamanda çeşitli dini ifadeleri de koruyor" dedi. (Reuters)