Deprem sonrası sigorta ödemeleri ve devlet yardımlarının hukuki boyutunu değerlendiren Toyran, deprem bölgesindeki binaların sadece %49'unun sigortalı olduğunu ve DASK kapsamında olmayan, bu sigortayı yaptırmamış olan depremzedelerin hukuki olarak bu haklardan yararlanamayacağını ifade etti. 'SİGORTA YENİLEME KONUSUNDA SIKINTILAR VAR' "DASK; su, elektrik ve doğalgaz aboneliklerinde istenen ve zorunlu olan bir sigortadır. Ancak sigortalılık oranı %49. DASK zorunluluğu ilk aboneliklerde isteniyor ancak yenileme konusunda sıkıntılar var. Mesaj gönderiliyor vatandaşa ama yenilemeyenlere bir yaptırım bir ceza uygulanmıyor." 'AFET BÖLGESİNDE BİNALARIN YARISI SİGORTASIZ' "DASK'ta uygulananzorunluluk köylerdeki binalarda uygulanmıyor. Afet bölgesine baktığınızda binaların yarısı sigortasız." 'SİGORTA YOKSA TAZMİNAT ÖDENMEZ' "Kanun hükümleri açık. Eğer bu zorunlu deprem sigortasınıyaptırmadıysakveya bunu yenilemediysek tazminat hakkımız bulunmuyor. 'KOLON KESİMİNİ İHBAR ETMEDİYSENİZ TAZMİNAT HAKKI YİNE YOK' "12. Madde diyor ki. Binalarda kolon kesme işlemlerine şahit olduysanız, bunu gördüyseniz yani bunu biliyor ve ihbar etmediyseniz, yetkili mercilere bildirmediyseniz tazminat hakkınız kaybolur." '1 MİLYON KONUTUN TAZMİNAT HAKKI YOK' "Hasarlı olan 2 milyon 150 bin konut var. Bunların sadece 1 milyon 58 bini sigortalı. Sigortası olmayan 1 milyon konut için şunu söyleyebiliriz; yıkılması halinde hak sahibi olunamıyor. 29. madde bunu ifade ediyor." 'DASK YOKSA HAK SAHİPLİĞİ DÜŞER' "DASK yapılmamışsa hak sahipliği düşer. Tarım sigortaları konusunda sigorta yaptırılmazsa orada da kapsam dışıdır. Binanız yıkıldıysa ve DASK kapsamı dışındaysa bu kanun kapsamında ucuz kredi ve yeniden inşa gibi fırsatlardan yararlanamazsınız. Kanun bunu söylüyor." 'SİGORTALILIK ORANI DÜŞÜK' "Fabrika ve iş yerlerinde sigortalılık oranı %20. Çok düşük. Bunun temel 2 sebebi var: 1. Sigortalılık bilincimiz yok. Bizim insanımız genellikle malı canın önüne koyar. Bakın genelde araç sigortası vardır ama evlerinde deprem sigortası yoktur. 2. Gelir dağılımındaki bozukluk. Gelirle orantılı bir prim ödemesi var. Bu da zorluk çıkarıyor diyebiliriz. 'DEVLET YARISINI KARŞILASIN' "Tarım için devlet bu primin yarısını çiftçiden alıyor yarısını kendisi karşılıyor. Teşvik için tıpkı tarım gibi DASK primlerinin de yarısı hazineden karşılanabilir." 'METREKARE BİRİM FİYATI ARTIRILDI' "Yapılacak olan yardımlarda metrekare birim fiyatı esas alınıyor. Ancak burada önemli bir nokta var. Mevzuata 25 Kasım'da bir güncelleme geliyor. Bu güncellemede metrekare birim fiyatı artırılıyor ve bin 500 liradan 3 bin liraya yükseltiliyor." '25 KASIM ÖNCESİESKİ FİYATTAN ÖDEME ALACAK' "Şimdi hak sahiplerinin bir kısmı 100 metrekare için 150 bin lira alıyor. Burada kritik nokta 25 Kasım tarihi. 25 kasım sonrası yaptıranlar 300 bin lira alacak." YASAL HAK VAR MI? "Bu bir rahatsızlık yaratır. Hukuki bir süreç işleyecektir. Poliçede yazılı olan teminat neyse o ödenecektir." 'BU BİZİM AYIBIMIZDIR' "Depremde en temel sorun barınma ve hijyen. depremden 1 ay geçmesine rağmen biz hala oradaki insanlarımıza bir barınma imkanı sağlayamamışız, temiz su götürememişiz. Bu bizim açımızdan büyük bir ayıptır." 'KIZILAY SADECER AHBAP'A DEĞİL, ALMAN HÜKÜMETİNE DE ÇADIR SATTI' "Öğrendik ki depremin 3. günü Kızılay stoklarında çadır tutuyor, saklıyor. Bu da yetmezmiş gibi bu çadırları AHBAP'a satıyor. Hatta sadece AHBAP'a değil Alman hükümetine de satmış." 'ÇİN'DEN GELEN ÇADIRLAR NEREDE?' "Çin 20 bin çadır göndermiş. O çadırların akıbeti belli değil. O çadırlar nerede? Onlar da satıldı mı, satılmadı mı? Normal bire hukuk devletinde bir soruşturma açılır." 'SORUMLU MÜTEAHHİT Mİ, İMAR AFFI VERENLER Mİ?' Müteahhitler tutuklandı haberlerini görüyoruz. Bu kararlar kamuoyunun ve depremzedelerin tepkisini azaltma,vicdanını rahtlatmak içindir. Acaba bir binaın yıkılmasından müteahhit mi sorumludur, yoksa oraya imar affı verenler midir? Biz birinci sınıf tarım arazilerine şehirler kurmuşuz. 'KONTEYNERLER NEDEN SATILDI, NEDEN TAMİR EDİLMEDİ?' "Türkiye bir deprem ülkesi ve her an deprem olabilir. Konteynerler hurda olarak satılmış, görüyoruz. Neden satılmış? Konteynerler üzerine bir boya yaparsınız, tamir edilir. Neden satılıyor bunlar? Barınma sorunu buradan kaynaklanıyor." 'ÇADIRKENTİ TAŞIYACAKLARI BÖLGEYİ SU BASTI' "Hata üzerine hata yapılıyor. Çadırkentler bir fizibilite sonucu yapılmalı, bölgeler titzlikle seçilmeli. Ama çadırkentlerin taşınmasının planlandığı bölgeyi su bastı mesela. Plansızlık burada da ortaya çıkıyor." POLEMİK HABER / AYKUT METEHAN