Yurtdışına seyahat etmek için İranlıların çok az seçeneği var. Avrupa, Amerika ve Asya ülkeleri için turist vizesi almaları neredeyse imkansız. Afrika ve Asya ülkeleri de İranlılar için turist vizeleri konusunda katı kontrollere sahip ama Türkiye bir istisna.
Milyonlarca İranlı için Türkiye ziyaret ettikleri ilk yabancı ülkedir. İranlılar Türkiye'ye seyahat edebilir ve ülkede üç ay boyunca vizesiz kalabilirler. Tahran'ı, İran’ın aksine, başörtüsü takmanın zorunlu olmadığı ve alkol içmenin yasal olduğu Türkiye’ye bağlayan uçaklar, otobüsler ve trenler var. Bu seçenekler, Türkiye'yi ülkenin katı İslami yasalarından kopmak isteyen İranlılar için çekici hale getirdi.
‘EKONOMİK KRİZ NEDENİYLE’
Tahran'ın merkezindeki bir seyahat acentesinde kıdemli turizm uzmanı olan AmenehShirkavand, Middle East Eye’a verdiği demeçte, "Son 20 yılda Türkiye, İranlılar için her zaman en popüler yabancı destinasyon olmuştur. Türkiye'nin ekonomik krizi nedeniyle bu destinasyon şimdi daha da cazip. Yurtdışına seyahat eden çoğu İranlı’nın bütçesi çok kısıtlı çünkü İran riyali dünyadaki en değersiz para birimlerinden biri. Dolayısıyla lira ne kadar zayıflarsa bu destinasyon İranlılar içino kadar ucuz oluyor" dedi.
Shirkavand'a göre, Türkiye'nin doğusundaki Van kentine üç günlük paket geziler artık İran içi destinasyonlara seyahat etmekten daha ucuz. Örneğin, Van'a otobüsle üç günlük bir yolculuk 11 milyon İran riyaline (yaklaşık 44 dolar) mal oluyor. Shirkavand, "Turistlerimizi çeken sadece lira krizi değil. Türkiye yirmi yılı aşkın bir süredir turizme yatırım yapıyor, bu yüzden orada her türlü tesis mevcut. İran siyasi meseleler nedeniyle turizmi hiçbir zaman ciddiye almadı" dedi.
İŞ FIRSATLARI
Van, iki ülke arasındaki Razi sınır kapısına sadece 100 kilometre uzaklıkta bulunuyor.İranlılar, alışveriş yapmak için alışveriş merkezleri ve toptancılara akın ediyor. Yalnızca ilk adını veren İranlı dükkan sahibi Sudabeh, "On yıl önce dükkanımda sattığım kot pantolon ve taytları almak için İstanbul'a gitmem gerekiyordu ama şimdi aynı ürünleri Van'dan alabiliyorum" diyor.
Sudabeh, Middle East Eye’a, "Van, İstanbul'dan çok daha ucuz ve İran'a çok daha yakın. Van'a giderek bir taşla iki kuş vuruyorum. Hem Türkiye'de üç gün dinleniyorumhem de dükkanımda sattığım ürünleri daha yüksek fiyatlara satabiliyorum" diye ekliyor.
Mart 2021'de İran merkez bankası kripto para ticaretini yasakladı ve Ekim ayında Joe Biden'ın ABD yönetimi İran, Venezuela ve Çin'de artan kripto para kullanımı konusunda uyardı. 41 yaşındaki İranlı tüccar Mehrdad, bir ay sonra Antalya'ya taşındı. Sadece ilk adını veren Mehrdad, "Ticaret konusunda daha fazla kısıtlama getiren yeni yasalardan bıktım. Türkiye'de bir banka hesabı açtım ve şimdi daha az sorunla işimi yapabiliyorum" dedi.
UYARILARA RAĞMEN YATIRIMCILAR GELİYOR
Resmi veriler, lira krizinin 2021'de derinleşmesinden bu yana İranlıların da gayrimenkul yatırımı yapmak için Türkiye'ye akın ettiğini gösteriyor. Geçen yıl İranlılar, bir önceki yıla göre satın alınan konut sayısında yüzde 21'lik bir artışla Türkiye'de en fazla konut alan yabancı oldu. Bu, İranlı yetkililerin Türkiye'nin konut piyasasına yatırım yapmanın riskleri konusundaki uyarılarına rağmen gerçekleşti.
Türkiye'deki İranlı emlakçı Hamid RezaFarahani, "İnsanlar artık onlara güvenmediği için yetkililerin ne dediği önemli değil. Lira zayıfladığı için daha fazla İranlı Türkiye'de ev satın alabiliyor, bu yüzden paralarını buraya getirdiler. Tabii Türkiye'nin ekonomisi sıkıntılı. Ama İran'daki durum çok daha kötü, bu yüzden basit bir denklem: Paranız olsa nereye koyardınız?" dedi. (Middle East Eye)
