Ham petrol fiyatları ABD'nin Rus petrolüne yaptırım getirmesinin ardından keskin yükselerek Aralık ayı başlarındaki fiyatının yaklaşık iki katına geldi. Pazartesi günü 139.23 doları gören Brent petrolü bu sabah 130 doların üzerinde kalmaya devam etti.
Enerjisinin neredeyse tamamını ithal eden Türkiye için enerji maliyeti Rusya krizinin ilk ve en belirgin etkisin yaşandığı alan oldu. Türkiye'nin enerji faturası aylık 8 milyar doların üzerine çıkarak rekor kırarken tutarın her ay Merkez Bankası rezervlerinden karşılanan miktarı da artıyor.
Artan enerji maliyeti ve bunun rezervlerle karşılanacak olması Türkiye'nin cari fazlaya odaklı ekonomi politikasına yönelik endişeleri tetikliyor.
Merkez Bankası'nın kapsamını yıl başında genişlettiği ve kamunun döviz piyasasında belirleyici olmasında önemli rol oynayan kamu iktisadi teşebbüslerine (KİT) döviz satışı Şubat ayında 5.37 milyar dolar ile rekor seviyeye çıktı.
Böylece sadece son 4 ayda büyük bölümü BOTAŞ'ın oluşturduğu KİT'lerin döviz talebinin 15.1 milyar doları piyasaya girmeden doğrudan TCMB rezervlerinden karşılanmış oldu.
TCMB Ocak ayı itibarıyla döviz rezervlerinde hem düşüş, hem artış yönlü etki eden daha aktif bir kur politikası izlemeye başladı. Analistler yeni düzeni kamu kontrolünün daha yoğun olduğu bir kur politikası olarak tanımlıyor.
İkinci Dünya Savaşı'ndan bu yana bir Avrupa ülkesine düzenlenen en büyük saldırı olarak nitelendirilen işgalin ardından ülkesini terk eden Ukraynalıların sayısı 2 milyonu aşarken, Rusya Kiev ve dört Ukrayna kentinden kaçan insanlar için insani koridorlar sağlamaya hazır olduğunu söyledi.
ENFLASYON SORUNU BÜYÜYOR
Tüketici enflasyonu Şubat'ta yüzde 54.44'e yükselirken ekonomistler zirve tahminlerini yüzde 55'ten yüzde 65'e doğru yükseltti. TCMB'nin yüzde 14 politika faizi göz önüne alındığında negatif reel faizin 50 puana önümüzdeki aylarda yaklaşacak olması da riskleri artıran bir başka önemli neden.
Ekonomi yönetiminin bütçe kanalı ile enflasyondaki yükselişi sınırlayıcı adımlar atması bekleniyor. Ancak bunun enflasyondaki tepe noktasını sınırlayıcı sınırlı bir etkisinin olması ve enflasyondaki ilk anlamlı düşüşün ise Kasım 2022'de baz etkisiyle gerçekleşmesi bekleniyor.
Dolar/TL ise Rusya'nın Ukrayna'yı işgal etmesiyle geçen hafta 14.62'ye ulaşan yükselişinin ardından kamu desteğiyle 14'ün altına geriledikten sonra yeniden yükselişe geçti. Geçen yıl yüzde 40 değer kaybeden TL yıl başından beri daha istikrarlı bir seyir izliyordu.
Kur dün 14.5805'e kadar yükseldikten sonra saat 0830'da 14.5100/14.5400 seviyesindeydi.
Bankacıların öncü verilerden yaptığı hesaplamaya göre TCMB'nin 18.2 milyar dolar olan net uluslararası rezervleri geçen hafta itibarıyla 1 milyar dolar gerileme gösterecek. Veri yarın saat 1430'da açıklanacak.
Gösterge 10 yıllık tahvilde bileşik getiri dün yüzde 26.78'e kadar çıkarak tarihi rekora yükseldikten sonra dün son işlemde yüzde 26.64 seviyesindeydi.
Hazine dün iki ihale ile 6.3 milyar lirası piyasadan 8.3 milyar lira borçlanırken ihalelerde borçlanma maliyetleri de artışını sürdürdü. Mart ayında 31 milyar liralık iç borç servisine karşılık 33.5 milyar lira iç borçlanma öngören Hazine'nin sonraki borçlanması ise iki hafta sonra gerçekleşecek.
Türkiye'nin 5 yıllık CDS'leri bu hafta 700 baz puanı aşarak rekor seviyeye yükseldikten sonra dün günü 686/701 baz puandan tamamladı.
Rusya işgalinin enerji ve enflasyon etkisi haricinde turizm, gıda, hazır giyim ticareti başta olmak üzere Türkiye ekonomisine yönelik riskleri artıracak birçok etkisi bulunuyor.
Hükümet bu yıl için cari fazla beklediğini açıklamış olsa da ekonomistler cari açık tahminlerini düzenli olarak yukarı revize ediyorlar. Revizyonların petrol fiyatlarında neredeyse her gün devam eden yükselişle önümüzdeki dönemde de devam etmesinden endişe ediliyor.
Tarihi rekor seviyelere ulaşan enerji ithalatının dış ticaret açığında yol açtığı keskin büyüme sonucu Ocak'ta cari açığın 7.25 milyar dolar ile dört yılın zirvesine ulaşması bekleniyor. Ödemeler dengesi verileri Cuma günü açıklanacak ve enflasyonda olduğu gibi veri sonrası cari açık revizyonlarının daha da belirginleşmesi bekleniyor.
Piyasalarda ayrıca geçen hafta başlayan ve hükümetin ilk etapta 25 milyar dolar yastık altı altının sisteme kazandırılmasını hedeflediği sistemin işleyişi ve kur korumalı mevduat sisteminin genişletilmesinin etkileri de takip edilecek. (Reuters)
