CHP İstanbul Milletvekili ve Genel Başkan Koordinatör Başdanışmanı Erdoğan Toprak, yazılı olarak yaptığı değerlendirmesinde şu ifadelere yer verdi;

*ABD ile Türkiye arasındaki kritik gerilim başlıklarından birisi olan Halkbank davasında Temyiz duruşmasının tarihi 12 Nisan olarak açıklandı. Türkiye ve Halkbank, ABD yargısının bir Türk bankasını yargılayamayacağını savunurken, New York Savcılığı aksi iddiayla yargıya gitti. 

'DAVA SÜRECİ HIZLANACAK'

*Gelişmeler Trump döneminde zamana yayılan, savcısı iki kez değiştirilen davanın hızlanacağını, ABD’nin tazminat ve para cezasında ısrarlı olacağını gösteriyor.

*ABD’nin İran’a yönelik ambargo ve yaptırımlarının yasa dışı şekilde ve bankacılık usullerine aykırı olarak delindiği, ABD hazinesinin zarara uğratıldığı, bankacılık işlemlerinde yolsuzluk, usulsüzlük yapıldığı, rüşvet alındığı vb. iddialarıyla ABD tarafından Halkbank aleyhine New York mahkemesinde açılan
davada temyiz duruşmasının 12 Nisan’da yapılacağı açıklandı.

ABD Başkanı Joe Biden’ın henüz Cumhurbaşkanı Erdoğan ile resmi bir temas kurmamasına karşılık 22-23 Nisan’da yapılacak çevrimiçi online yapılacak iklim zirvesine 40 ülkenin devlet ve hükümet başkanlarıyla birlikte Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın da davet edildiğinin Beyaz Saray tarafından açıklanması, ikili temas açısından bir işaret. 

*ABD Başkanının sert şekilde eleştirdiği ve televizyon röportajında ‘katil’ olarak nitelendirdiği Rusya Devlet Başkanı Putin’in yanı sıra, Çin devlet başkanı Şi Cinping de iklim zirvesi davetlileri arasında yer aldı.

*Başkan Biden’ın ev sahipliği yapacağı iklim zirvesinin Kasım ayında Glasgow’da yapılacak Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Konferansı öncesinde kritik önemde olduğu ve küresel iklim sorununa karşı bir köşe taşı olacağı ifade ediliyor. Eski Başkan Trump göreve geldikten sonra ABD’yi Paris İklim
Anlaşması’ndan çekmişti. Biden ise göreve gelir gelmez ilk imzaladığı kararname ABD’nin tekrar Paris İklim Anlaşması’na dönmesi oldu. Türkiye, Paris İklim Anlaşması’nı 2016’da imzaladığı halde halen onaylamadı ve yürürlüğe sokmadı.

*New York İkinci Bölge Mahkemesi’nde (İstinaf Mahkemesi) devam eden davada Türkiye ve Halkbank’ın avukatları, ‘Bağımsız Yabancı Devlet Dokunulmazlığı Yasası’ kapsamında Halkbank’ın ABD’de yargılanamayacağını savunuyor.

*Halkbank’ın aynı gerekçeyle daha önce bir üst mahkemeye yaptığı itiraz reddedildi. New York Güney Bölgesi Başsavcılığı ise üst mahkemeye verdiği dilekçede Halkbank’ın ABD yasaları, ABD hazinesi ve ABD devletine karşı suç işlediğini bu nedenle ABD mahkemelerinde yargılanabileceğini öne sürüyor.

'YARGILAMA ABD'DE YAPILACAK'

*Başsavcılık bugüne kadar görülen benzer davaları gündeme getirerek Halkbank’ın Amerikan devletine yalan beyanda bulunduğunu ve ABD mali sistemini kullanarak kara para akladığını, suçun ABD’de ve ABD Mali Sistemine karşı işlenmesi nedeniyle de yargılamanın ABD’de yapılacağını iddia ediyor.

*Halkbank’ın avukatları aleyhlerine hazırlanan iddianamenin düşürülmesini talep ederek; ‘Türkiye Cumhuriyeti Varlık Fonu içinde yer alan Halkbank’ın, yasaların yabancı devletlere ABD’de yargı yetkisinden muafiyet verdiğini’ öne sürüyor. 

*12 Nisan’daki temyiz duruşmasında, Halkbank’ın avukatları ve savcılar karşılıklı iddialarıyla ilgili nihai savunmalarını sözlü olarak yapacak. Şayet Temyiz mahkemesi Halkbank’ın itirazını haklı bulursa, bir alt mahkeme olan New York Güney Bölgesi Federal Mahkemesi’nde devam eden yargı süreci de tamamıyla duracak.

*New York Güney Bölge Mahkemesi’ndeki Rıza Sarraf davasında ise savcılıkla anlaşarak itirafçı olan Rıza Sarraf’ın yanı sıra eski Ekonomi Bakanı, eski Halkbank Genel Müdürü ve Genel Müdür Yardımcısı yargılanıyor. Bu davanın da jürili duruşmalarının Nisan ya da Mayıs ayında başlaması bekleniyor.

*Biden yönetimi ve yeni ABD Hazine Bakanı Janet Yellen, yargılama sürecine hiçbir şekilde müdahil olmayacaklarını belirtiyorlar. Daha önce benzer bazı davalarda Alman Deutsche Bank, İngiliz Barclays Bank ve başka bankalar çok ciddi para cezalarına çarptırılırken, ABD hazinesi ile anlaşarak bu ceza tutarlarında indirim sağlayıp, milyarlarca dolarlık ödemeler
gerçekleştirdiler. 

'TÜRKİYE'DEKİ ÜST DÜZEY YETKİLİLER'

*Halkbank aleyhine açılan davada mahkemeye sunulan iddianamede, Halkbank yönetiminin bu eylem ve işlemlerinin Türk hükümetinin üst düzey yetkilileri tarafından desteklendiği ve korunduğu, öne sürülüyor.