Elektriğe, doğalgaza, benzine zam üstüne zam yapan hükümet, işçinin eline geçen ücretteki kaybı kabul etti. Kamudaki işçi ve memur ücretleri bir önceki yıla göre eridi. İktidar, işçi ücretlerindeki kayba gerekçe olarak taşerondan kadroya geçen işçilerin ücretlerinin düşük olmasını gösterdi.
Cumhurbaşkanlığı Yıllık Programı’nın istihdam ve çalışma yaşamına ilişkin bölümünde, net ele geçen ücretlerdeki gelişmelere de yer verildi. Hesaplamalarda tüketici fiyat endeksi (TÜFE) dikkate alındı. Buna göre, kamu işçisinin ücretinde bir önceki yıla göre reel yüzde değişim eksi 14.2 oldu. 2020’de de 2019’a göre değişim eksi 2.3 olmuştu. Memur maaşlarındaki bir önceki yıla göre reel yüzde değişim de bu yıl için eksi 1.6. Geçen yıl oran eksi 0.4’tü. Programda kamu işçilerinin ücretlerindeki kayba “taşeron işçiler” gerekçe gösterildi. İktidar böylece taşerondan kadroya geçirilen işçilerin ücretlerinin yıllarca ne kadar düşük tutulduğunu da kabul etmiş oldu. Programda şöyle denildi: “696 sayılı KHK gereği alt işveren işçilerinin sürekli işçiliğe geçirilerek toplu iş sözleşmesinden yararlandırılmasıyla 2021 yılı çerçeve anlaşması protokolündeki Türk Ağır Sanayii ve Hizmet Sektörü Kamu İşverenleri Sendikası’na üye kuruluşlardaki işçi sayısı yaklaşık üç kat artmıştır. Alt işveren işçilerinin ücretlerinin daha düşük olması, ortalama ücretleri aşağı çekmiş, 2021 yılında geçmiş yıllara oranla yüksek reel gelir kaybı görünmesine neden olmuştur.”
Kamuda taşerondan kadroya geçirilen işçilerin ücretleri uzun süre asgari ücret seviyesinde kalmıştı. Bu yıl imzalanan çerçeve prokolde ise en düşük ücretler brüt 4 bin 100 TL’ye çekilmişti.
İŞVERENE DESTEK
Paylaşılan tabloya göre asgari ücrette ise bir önceki yıla göre reel yüzde değişim 3.7 oldu. 2021’de net 2 bin 825 TL olarak belirlenen ortalama aylık net asgari ücretin bir önceki yılın asgari ücreti olan 2 bin 324 TL’ye göre nominal olarak yüzde 21.5 arttığına işaret edilen programda işverenlere ne kadar destek verildiği de açıklandı.
2020’de sektör ayrımı yapılmaksızın işverenlere, ödeyecekleri sigorta priminden mahsup edilerek aylık 75 TL asgari ücret desteği verilmiş, 2021 yılında da aynı uygulamaya devam edilmişti. Bu kapsamda 2021 yılı ilk yedi ayı için 2.8 milyar TL ödeme yapıldı.
YÜZ BİNLERCE SÖZLEŞMELİ
Bu arada programda kamudaki sözleşmeli personel sayısına da yer verildi. İktidar memur toplusözleşmesinde sözleşmeli personel için gelecek yıl çalışma yapılacağını bildirmiş ancak “kadro” ifadesini kullanmamıştı. AKP’nin istihdam politikası nedeniyle kamudaki sözleşmeli personel sayısı hızla artıyor. Kamuda istihdam edilen 4 milyon 834 bin 208 personelin 2 milyon 960 bin 924’ü kadrolu. Kamuda 529 bin 37 sözleşmeli personel var. İşçi statüsündekilerin sayısı da 1 milyon 237 bin 220.
