KKM'nin kamuya yükü gittikçe artıyor: 100 milyara yakın

Gün geçmiyor ki kur korumalı mevduatla ilgili tartışmalar son bulsun. Ancak Hazine’den yapılan yedi aylık 60.6 milyar liralık ödemeye 10.2 milyar liralık vergi istisnaları eklenince rakam 70 milyar lirayı geçti. Öte yandan Merkez Bankası’ndan çıkan para ile gerçek rakamın 100 milyar lirayı bulduğu ve bu rakamın saklandığı belirtiliyor.

17.08.2022 - 08:02 Yayınlanma

KKM'nin kamuya yükü gittikçe artıyor: 100 milyara yakın

İktidarın döviz kurundaki artışı durdurabilmek için icat ettiği kur korumalı mevdutlar (KKM) için Hazine’den 7 ayda yapılan 60.5 milyar TL’lik ödeme, buzdağının sadece görünen kısmı. Merkez Bankası’ndan (MB) yapılan ödemeler ile vazgeçilen vergi tutarları da eklendiğinde kamuya toplam maliyet 100 milyar liraya yaklaşıyor.

KKM’lerin toplam tutarı 1 trilyon 170 milyar lira, KKM hariç lira mevduatların tutarı ise 2.1 trilyon lira civarında. Bankalardaki mevduatın yüzde 15.4’ü KKM kapsamında, MB ve Hazine’nin garantisinde bulunuyor.

KKM ödemeleri bütçedeki ekonomik/mali amaçlı transferlerin büyük bir bölümünü oluşturuyor. Bu transferlerin 7 aylık bilançosu 68.6 milyar lira. Bunun 60.6 milyar lirası KKM’ler için yapılan ödemelerden kaynaklanıyor.

Ancak bu sadece buzdağının görünen yüzü. Bu tutarın içerisinde vazgeçilen vergiler yok. Bütçeye eksi yazılan vergilerin karşılığı ise yine Hazine’den çıkıyor. MB’nin dövizden dönenler için ne kadar ödeme yaptığı da açıklanmıyor. Bankanın mayıs sonuna kadar 10 milyar lira ödeme yaptığı tahmin ediliyor.

EN AZ 81 MİLYAR TL

Şubatta döviz mevduatından KKM’ye geçen şirketlere sağlanan kurumlar vergisi avantajı nedeniyle vazgeçilen kurumlar vergisi tutarının 10.2 milyar lira olduğu belirtilmişti. MB’nin yaptığı ödemelerle vazgeçilen vergi tutarları da eklendiğinde KKM’lerin şimdiye kadarki maliyetinin en az 81 milyar lira olduğuna dikkat çekiliyor. MB tarafından ödemeler devam ediyor. Ayrıca yine vergi istisnası da sürüyor bu nedenle de toplam maliyetin ise 100 milyar lirayı bulduğu belirtiliyor.

KKM’ler için ne kadar vergi muafiyeti tanındığı konusunda da bilgi yok. Çünkü ek bütçe Meclis’e sunulurken vazgeçilen vergileri ayrıntılandıran “vergi harcamalarının” listesi yer almadı. KKM’ler “dolarizasyonu” da artırıyor. Döviz mevduatları 240.7 milyar dolar civarında. Döviz mevduatlarının toplam mevduattaki payını gösteren dolarizasyon oranı tüm mevduatlar için yüzde 56.6 olarak hesaplanıyor. Dolarizasyon oranı gerçek kişilere ait mevduatlarda ise yüzde 60.2. KKM’ler de eklendiğinde ise gerçek oran yüzde 72’ye ulaşıyor.