Cumhurbaşkanlığı seçimlerinin ikinci turundan günler önce Resmî Gazete’de ilk bakışta eskisiyle farkı çok anlaşılmayan ancak evde bakım yardımı almak için başvuracak ya da alan kişilerin bu yardımı almasını zorlaştıracak şekilde yeni “Evde Bakım Yardımı Yönetmeliği” yayımlandı. Evrensel'den Nisa Sude Demirel'in haberine göre, “Engelli ve yaşlıları sosyal çevresinden ayırmayarak evde bakım görmesini sağlamak amacıyla” kişinin akrabalarına bağlanan evde bakım aylığı ile ilgili yayımlanan bu yeni yönetmelikte aylık alabilmek için hane içinde kişi başına düşen gelirin asgari ücretin üçte ikisi olması şartı geçerliliğini korurken, gelir durumunun tespiti için oldukça detaylı maddeler yer aldı. 569 BİN 627 KİŞİ EVDE BAKIM YARDIMI ALIYOR Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığının açıkladığı verilere göre Evde Bakım Yardımı uygulamasıyla 2023 yılı Ocak-Temmuz dönemi için tam bağımlı durumdaki engellisine evde bakmak isteyen ailelere aylık 4 bin 336 lira nakdi yardım yapılıyor. 2023 yılı nisan ayı itibarıyla evde bakım yardımından 569 bin 627 kişi faydalanıyor. Bunların yaklaşık 140 binini ise engelli yaşlısına bakım veren kişiler oluşturuyor. GELİR TESPİTİNE SOSYAL YARDIM DAHİ DAHİL EDİLİYOR Gelir tespitine ilişkin 2007 yılına ait bir önceki yönetmelikte “Bu yönetmelik, her ne ad altında olursa olsun her türlü gelirleri toplamı esas alınmak suretiyle; kendilerine ait veya bakmakla yükümlü olduğu birey sayısına göre kendilerine düşen ortalama aylık gelir tutarı bir aylık net asgari ücret tutarının 2/3’ünden daha az olan bakıma muhtaç engellileri, bu engellilere verilecek bakım hizmetlerini, hizmetlerin ücretlendirilmesini ve ücretlerin ödenmesini kapsar” ifadeleri yer alıyor. Yeni yönetmelikte ise gelir tespiti, 15 kalem ile detaylandırıldı. Yönetmelikte sayılan gelirlerin arasında Bakanlık tarafından ödenen düzenli ve düzensiz yardımlar, koruyucu aile ödemeleri, burs, harçlık gibi nakdî olarak verilmekte olan sosyal yardımların aylık ortalaması da var. Uzmanlar gelir kaleminin hane halkı üzerinden değerlendiriliyor oluşunun engellileri birey olarak tanımlamak ve o şekilde hizmet sunmaktan uzaklaştırdığını, sosyal desteğin sadaka anlayışıyla verildiğini, gelir getirmeyen varlıkların gelir tespitinde yer almasının ise evde bakım aylığına maddi olarak ihtiyacı olan pek çok aileyi zora sokacağını ifade ediyor. HACER FOGGO: BAKIM AYLIĞI OLMASA BAKILAMAYACAK Bu konuyu gündeme getiren, insan hakları ve kent yoksulluğu üzerine çalışan CHP Yoksulluk Dayanışma Ofisi Koordinatörü Hacer Foggo; eski ve yeni yönetmelikler arasında gelir tespiti konusunda ciddi farklar olduğunu belirtiyor. Ev ve araba gelir tespitine dahil edildiğinde, kişi başı gelirin asgari ücretin üçte ikisini geçen çok sayıda kişi olacağını söyleyen Foggo, “Mesela aldığı sosyal yardım da gelire dahil ediliyor fakat bu her an kesilme ihtimali olan bir gelir. Ya da bir aile kredi çekmiş. Örneğin çocuğun ameliyatı için bankada duran parası da gelir olarak sayılıyor. Bunlar yaşanan örnekler olduğu için söylüyorum. Veya bir engelli bireyin üstüne ev olduğunu varsayalım, nasıl bir muamele gördüğünü bilmiyoruz, evde bakım aylığı olmasa bakılmayacak belki de” diyerek yeni gelir tespiti maddelerinin bu yardımı almayı zorlaştıracağına dikkat çekiyor. 'İHTİYACI OLAN BİRÇOK KİŞİNİN AYLIĞININ KESİLME RİSKİ VAR' Haksız yere alınan aylıkların kontrol edilmesi gerektiğini fakat ev, araba, sosyal yardım gibi kalemlerin gelir tespitine dahil edilmesiyle pek çok ihtiyacı olan kişinin de aylığının kesilmesi riski olduğunu vurguluyor. Foggo, “Bu düzenleme gerçekten sahici ve doğru yapıldığı zaman bir işe yarayabilir fakat ben bunun öyle yapılmayacağını düşünüyorum. Gerçekten ince bir biçimde, o insanları dinleyip o haneyi anlayacak bir durum olmayacak. Onun yerine ev, araba gibi kriterler üzerinden hızlı bir şekilde hesap yapılacak. Örneğin kağıt toplayıcı bir ailenin bir arabası oluyor ama kağıt toplarken kullanılan hurda bir araba. Buna benzer durumlar oluşacak diye düşünüyorum” diyor. Foggo, neden böyle bir düzenlemeye ihtiyaç duyulduğuna dair ise kaynak olmadığı için böyle bir düzenleme yapıldığını düşündüğünü ifade ediyor, “Yeniden bir tarama yapılıp birçok insanın aylığının kesileceğini düşünüyorum” diye ekliyor.