Dünya genelinde birçok üründe arz sorunu yaşanıyor. Çip kıtlığı otomotivden bilgisayara kadar birçok üründe üretimin yavaşlamasını beraberinde getirirken, başka sektörlerde de ciddi sorunlar var. Sözcü'nün İngiliz Financial Times gazetesinde bugün yayımlanan “Önce arabalar, şimdi sandalyeler ve dolaplar tedarik zinciri sıkışmasından etkilendi” başlıklı haberde sorun yaşanan sektörler ve ürünler anlatıldı. Avrupa'da motorlu araçlardan elektronik eşyalara, makinalardan bilgisayarlara, mobilyadan gıdaya, içecekten hazır giyime kadar birçok sektörde imalatçılar malzeme ve ekipman sorunu yaşadıklarını bildirdi. Avrupa Birliği’nde (AB) kauçuk, makine, bilgisayar, elektronik eşya üreticilerinin yaklaşık yarısı tedarik sıkıntısı bildiriyor. Otomobil üreticilerinin yaklaşık yüzde 60’ı tedarik sorunlarından etkileniyor. Almanya'da işletmelerin yüzde 83'ü, hammaddede tedarik sorunu ya da fiyat artışı bildirimi yaptı. MOBİLYA DEVİ IKEA DA ETKİLENDİ “Ikea’nın mobilya tedarik kıtlığı, daha geniş bir lojistik krizini ve beraberindeki ekonomik tehlikeleri içeriyor” ifadelerinin yer aldığı haberde, birçok sektörde üretimdeki temel girdilerde tedarik sorunu olduğu, bunun küresel ekonomideki toparlanmayı tehdit ettiği ve enflasyonu artırdığı vurgulandı. İsveçli mobilya devi Ikea, yaşanan durumu “kusursuz fırtına” olarak nitelendirirken, birçok üründe yaşanan tedarik sorununda Birleşik Krallık'ta yaşanan kamyoncu kıtlığının da rolü olduğuna işaret etti. Şirket, normalleşme için henüz bir tarih öngöremediklerini de belirtti. Ikea'nın küresel tedarik müdürü Henrik Elm, sorunun birkaç hafta, hatta birkaç ay içinde çözüleceğini düşünecek kadar saf olmadıklarını söyledi. Fransız mobilya şirketi Temahome'un CEO'su Phillipe Moreau, kereste, reçine ve çelikteki tedarik sorunları nedeniyle 600 ürünlü kataloglarının yarısının 2021'in ilk yarısında boş kaldığını, Asya'dan bir vida ya da küçük bir parça getirtmenin bile üç ay sürebildiğini dile getirdi. AB’DE ÜRETİCİLERİN YÜZDE 40’I ŞİKAYETÇİ Avrupa Birliği (AB) ülkelerinde imalatçıların yaklaşık yüzde 40'la rekor seviyedeki kısmı, yetersiz malzeme ve ekipman sorunu nedeniyle üretimlerinin sınırlandığını bildirdi. AB Komisyonu tarafından yapılan ankete göre, bölgede mobilya üreticilerinin üçte biri, tedarikteki sorunlardan etkilendiklerini bildirdi. Pandemi, hava şartları, özellikle Asya'da pandemi kaynaklı olarak bazı önemli limanlardaki kısıtlamalar, artan arz-talep dengesizliğiyle birlikte yaşanan tedarik sorununun başlıca sebepleri olarak sıralanıyor. ABD'deki Ida Kasırgası da başta kereste olmak üzere tedarik zincirlerindeki sorunu büyüttü. SORUN 2023’E KADAR SÜREBİLİR Öte yandan, deniz taşıma fiyatlarındaki (navlun) astronomik artış da devam ediyor. Avrupa ile Çin arasındaki taşıma ücreti, ağustosta geçen yılın aynı ayına göre yediye katlandı ve 2 bin dolardan yaklaşık 14 bin dolara yükseldi. Fransız alacak sigortası şirketi Euler Hermes'in makro ekonomik araştırma birimi şefi Ana Boata, deniz taşımacılığında tam normalleşmenin 2023'e kadar olmayacağı öngörüsünü paylaştı. Boata, bu alanda son 10 yılda eksik yatırım olduğuna işaret etti.