Financial Times’da dün kaleme alınan bir analizde Çin’in küresel ekonomiye en az yirmi yıldır güç veren emlak odaklı büyüme modelinin bozulduğu aktarıldı. FT yayın kurulu imzası ile yayımlanan analizde mevcut ekonomik modeli onarmanın veya dünyanın en büyük ikinci ekonomisi için alternatif yollar bulmanın birkaç yıl alabileceği belirtildi. Metinde Pekin’in politika yapıcılarının karşı karşıya olduğu seçimlerin çok kritik olduğu aktarıldı. ‘EMLAK ÇÖKÜŞÜ BAŞLIYOR’ Analizin öne çıkan kısımları şöyle: “İnsanlık tarihinin en büyük emlak patlaması sona erdi ve şimdi bir çöküşe dönüşüyor. Ancak bu durum Çin ekonomisinin kalbindeki daha inatçı bir rahatsızlığı ortaya koyuyor. Yatırım faaliyetlerini büyük ölçüde emlak geliştiricilerine arazi satarak finanse eden yerel yönetimler, büyük borçları ödemekte zorlanıyor. Bunun nedeni, geliştiricilerin artık arazi satın almak için gereken paraya veya iştaha sahip olmaları. Bunların yaklaşık 20’si temerrüde düşürecek kadar ciddi mali sıkıntılar içinde. Bu durumun zincirleme etkileri var. Bu nedenle, emlak sektöründeki acıyı hafifletmek için mütevazı fonlar tahsis eden Çin’in önündeki soru çok açık. Küresel refaha bu kadar çok katkıda bulunan büyüme şimdi borçla tıkanmışsa onun yerini ne alabilir? ‘ÇİN TÜKETİM HARCAMALARINA YÖNELMELİ’ Tek bir açık cevap var. Çin’in ekonomisini aşırı yatırım bağımlılığından uzaklaştırarak daha fazla tüketici harcamasına doğru yeniden yönlendirmesi gerekiyor. Özel tüketim, geçen yılın sonunda nominal GSYİH’nin yüzde 38,5’ini oluşturuyordu. Bu ABD ve AB’dekinden çok daha düşük bir oran. Çin’in maaşların güçlü bir şekilde yükseldiği ve finansal piyasaların sağlıklı, uzun vadeli bir tasarruf getirisi sağladığı bir ekonomi yaratması gerekiyor. Ayrıca Pekin, son 40 yılda yaşanan olağanüstü ekonomik ilerlemenin büyük oranda özel sektör dinamizminden kaynaklandığını kendisine hatırlatmalı. Ancak son yıllarda Alibaba’nın kurucusu Jack Ma’nın düşüşü ve özel sektör teknoloji şirketlerinin azalan itibarı Pekin’in özel girişime verdiği desteğin azaldığını düşündürtüyor. ‘DÜNYA KENDİNİ HAZIRLASIN’ Bu durum zihniyette de sezgisel bir değişim gerektirecek. Pekin, artık kaçınamayacağı uzun ve zorlu bir ekonomik dönüşüme kendisini hazırlamalı. Dünya ise kendini Çin’in aşırı hızlı büyümesiyle geçen kırk yıllık bir dönemin sonuna hazırlamalı.”