Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, AK Parti Kızılcahamam Toplantısı'nda açıklamalarda bulundu. Kapanış konuşmasında Erdoğan ise buğday alım fiyatını duyurdu.
Erdoğan, "Sert ekmeklik buğday 6 bin 50 lira alım, bin lira prim bedeli olmak üzere toplam 7 bin 50 lira ödeme yapılacak" dedi. Toprak Mahsulleri Ofisi’nin (TMO) arpa alım fiyatı da ton başına 5 bin 500 lira oldu. 500 lira prim bedeli ile 6 bin lira olarak açıklandı.
Cumhurbaşkanı Erdoğan, "Prim ödemesinden, ürününü Toprak Mahsulleri Ofisimize veren Çiftçi Kayıt Sistemi'ne kayıtlı üreticilerimiz yararlanabilecektir" ifadelerini kullandı.
3,8 MİLYON TON EKMEKLİK BUĞDAY İTHALATI YAPILDI
Konuşmasında buğday ithalatına değinen Erdoğan, ihracat için ithalat yapıldığını savunarak şöyle konuştu:
“Muhalefet ve mandacı ekonomistler 'buğday ithal ediyoruz' yalanını yaymaktan geri durmuyor. Tahıl fiyatındaki dalgalanma üretim eksikliğinden değil. Biz buğdayı kendi ihtiyacımız için değil, onu işleyip tüm dünyaya satmak için ithal ediyoruz.” Ancak ekim alanlarının daralmasının yanı sıra üretimin ve kalitenin de düşmesiyle ithalat hızla artıyor.
Dr. Necdet Oral 'Hasat başlıyor fiyat ortada yok' başlıklı yazısında ekmek buğday ithalatının son yıllarda hızla arttığını kaleme almıştı. Oral yazısında şu ifadelere yer verdi:
"Geçen yıl açıklanan alım fiyatları piyasa fiyatlarının altında kaldığı için TMO çiftçiden buğday alamadı ve ithalata yöneldi. 2021/2022 hasat yılında TMO 12 ayrı ithalat ihalesi yaptı. Çıkılan ihaleler sonucunda 3 milyon 845 bin ton ekmeklik buğday alımı gerçekleşmişti. 30 Haziran 2021 tarihindeki ilk ihalede o günkü dolar kuruyla ton başına yaklaşık 2 bin 300 lira olan ithal fiyatı, Rusya'nın Ukrayna'yı işgal girişiminin başlamasının ardından 17 Mart 2022’de yapılan ihalede 6 bin 700 lirayaö kadar yükseldi. 23 Mart 2022’de yapılan ihalede ise 6 bin 300 TL/ton olarak gerçekleşti."
BUĞDAY ALIM FİYATLARI MALİYETİN ALTINDA KALDI
Geçen yıl 17 Mayıs’ta, ondan önceki yıl ise 4 Mayıs’ta açıklanan buğday fiyatlarının açıklanması bu yıl 5 Haziran’ı buldu. Birçok yerde hasat dönemi başlarken alım fiyatlarının açıklanmaması nedeniyle üretici endişeyle bekliyordu. Ancak açıklanan alım fiyatları üreticilerin beklentisini suya düşürdü. Erdoğan’ın açıkladığı buğday alım fiyatı maliyetinin altında kaldı.
Ekmeklik buğday maliyeti, TMMOB Ziraat Mühendisleri Odası Şanlıurfa Şubesinin hesabına göre kuru tarım koşullarında üretilen buğdayda 240 kg verime göre 6,56 TL/kg olan maliyet sulu tarım koşullarında üretilen buğdayda ise 450 kg verime göre 6,98 TL/kg oldu.
TMMOB Ziraat Mühendisleri Odası Adana Şubesinin maliyet hesabı ise şöyle: 400 kg verime göre maliyet 6,11 TL/Kg.
Geçen yıl kuraklık nedeniyle verim düşmüş, çiftçinin maliyeti ton başına 2 bin 500 TL’ye yükselmişti. TMO buğday alım fiyatlarını maliyetin altında açıklamanın yanı sıra hasat döneminde ithalat yaparak çiftçinin elindeki ürün fiyatlarını baskılamıştı.
ZMMOB Ziraat Mühendisleri Odası Şanlıurfa Şubesi’nin yapmış olduğumuz çalışma sonucunda 2022 yılı sulu koşullarda ekilen 1 kg durum buğdayın tahmini üretici satış fiyatı 8,37 TL, 1 kg ekmeklik ekilen buğdayın üretici tahmini satış fiyatı 7,87 TL, kuru koşullarda ekilen 1 kg arpanın üretici tahmini satış fiyatı 6,28 TL, sulu koşullarda ekilen 1 kg kırmızı mercimeğin üretici tahmini satış fiyatı 17.78 TL, kuru koşullarda ekilen 1 kg kırmızı mercimeğin üretici tahmini satış fiyatı 15.82 TL olması gerektiği açıklanmıştı.
Öte yandan Türkiye Ziraat Mühendisleri Odası, iç ve dış piyasalardaki fiyatlara göre alım fiyatını haftalık olarak güncellemesini talep ediyordu.
EKMEK FİYATLARI DURDURULAMAYACAK
Erdoğan’ın açıkladığı fiyatla çiftçinin maliyetini dahi karşılayamadığını söyleyen TZMO İstanbul Şube Başkanı Murat Kapıkıran, “Son mazot zamları ve gelmesi beklenen zamlar dikkate alınarak yapılmış bir fiyatlandırma değil” ifadelerini kullandı: “Geçtiğimiz yıla göre fiyat 2,8 kat artırılmış gibi görünüyor ancak girdi maliyeti bunun çok daha üzerinde arttı. Buğday üretiminde maliyet hesaplarında arazi kirası, işçilik, akaryakıt, gübre, tohum, ilaç gibi girdilerin fiyatı ile hasat ve nakliye giderleri dikkate alınarak, alınacak verim üzerine, çiftçi kârı da eklenerek olması gereken taban fiyat belirlenmesi gerekiyor. Açıklanan rakam çiftçinin bir yıl boyunca geçinebileceği bir kârı vermiyor. Gelecek yıl ekim yapma kararını teşvik edecek bir fiyat da değil. Önümüzdeki dönemde hem kuraklık hem de küresek piyasalardaki artış nedeniyle ekmek fiyatları durdurulamayacaktır.
“Her yıl sözü edilen ihracat için ithal ediyoruz” sözlerinin gerçeği yansıtmadığını söyleyen Kapıkıran, “Un ve makarna ürünlerinde ihracat rakamlarına bakıldığında ithal edilen buğdayların 2,5-3 milyon tonun iç piyasanın ihtiyacı karşılamak için kullanıldığı ortada. Bu aslında sadece algı yaratan bir söylem. İthalatın büyük kısmı iç piyasanın yetersizliğin karşılamak için yapılıyor” değerlendirmesinde bulundu.
