Kafein gibi bazı maddeler dünya genelinde en sık kullanılan “psikoaktif” maddeler arasında yer alsa da, uzmanlara göre yalnızca aşırı tüketimi sağlık açısından risk oluşturuyor. Bu nedenle, günde birkaç fincan kahve içmenin bu listeye girmenizi sağlaması pek olası değil.
Ancak uzmanlar, fiziksel ya da psikolojik olarak herhangi bir maddeye bağımlı hale gelmenin sanıldığından çok daha kolay olduğunu vurguluyor. Özellikle aşağıda yer alan beş maddenin tümünden uzak durmak, bedeni 'bir tapınak gibi' görmek isteyenler için akıllıca bir tercih olabilir.
SIRALAMA NEYE GÖRE YAPILDI?
İngiltere Kraliyet Psikiyatristler Koleji’nden bir grup psikiyatrist, kimyager ve farmakolog, maddeleri üç ana kritere göre değerlendirdi:
Bağımlılık düzeyi: Haz verdiği yoğunluk, fiziksel ve psikolojik bağımlılık oluşturma gücü
Fiziksel zarar: Kısa ve uzun vadeli sağlık etkileri
Toplumsal zarar: Sarhoşluk hali, sosyal etkiler ve sağlık sistemi üzerindeki maliyet
Elde edilen bulgular tıp dergisi The Lancet’te yayımlandı.
Liste, özellikle bağımlılık etkisi dikkate alınarak oluşturuldu.
İşte en çok bağımlılık yapan 5 madde
5 - ALKOL
Son dönemde özellikle gençler ve ünlü isimler arasında alkol kullanımından uzaklaşma ve ayık yaşamı benimseme eğilimi artıyor. Tom Hardy ve Ed Sheeran gibi ünlü isimler bunun önde gelen örneklerinden.
Araştırmaya göre alkol, nikotinle benzer düzeyde fiziksel bağımlılık yaratıyor ve haz alma puanı da benzer. Ancak psikolojik bağımlılık düzeyi daha düşük çıktı.
4 - BARBİTÜRATLAR
Eskiden anksiyete tedavisinde kullanılan bu sakinleştiriciler, ciddi yan etkileri ve kötüye kullanım riski nedeniyle artık yaygın olarak kullanılmıyor. Ancak bağımlılık potansiyeli yüksek ve genel bağımlılık puanı 2/3.
3 - NİKOTİN
Dünya genelinde sigara içme oranı, 2022 itibarıyla yaklaşık yüzde 20 civarındaydı. Bu oran, 2000 yılında yüzde 33 seviyesindeydi ve yıllar içinde azalma gösterdi. Ancak, dünya nüfusunun artması nedeniyle sigara içen kişi sayısı hala yüksek. 2022 yılında, dünya genelinde yaklaşık 1,25 milyar yetişkin tütün kullanıcısı bulunmaktaydı.
Nikotin, kokain kadar psikolojik bağımlılık yaratabiliyor. Ancak uzmanlara göre nikotin, daha az haz verici ve fiziksel bağımlılık açısından kokain kadar güçlü değil.
2 - KOKAİN
Haz verme açısından 3/3 puan alan kokain, psikolojik bağımlılıkta eroinin gerisinde, fiziksel bağımlılıkta ise yarı düzeyde kalıyor.
1 - EROİN
A sınıfı kategorisine giren bu uyuşturucu, bağımlılık yapıcı etkileri bakımından 'tam skor' aldı.
Haz, istek ve fiziksel bağımlılık açısından 3 üzerinden 3 notuyla değerlendirilen eroin, 'dünya üzerinde en çok bağımlılık yapan madde' olarak değerlendirildi.