Bilişim ve Teknoloji uzmanı Av. Görkem Gökçe’ye göre “Metaverse ile hedeflenen insanların fiziksel dünyada yaptığı her şeyi ve fazlasını yapabileceği bir sanal ortam kurmak. İnternet ile başlayan iletişim devriminin yeni bir safhası. Burada alışveriş yapabilir, ürün satabilir, dünyanın her tarafından katılımcılarla eş zamanlı toplantılar gerçekleştirebilir, konserler verebilir, bu etkinliklere 3 boyutlu bir ortamda katılabilir ve temasta bulunabiliriz.” METAVERSE’E NASIL GİRERİM? Metaverse evrenine şirketlerin kendi oluşturduğu uygulamalar ve platformlardan girmek mümkün. En önemli beş örneği şöyle sıralanıyor. Decentraland Mana: 90 bin 601 parselden oluşan 3 boyutlu bir sanal gerçeklik platformu. Axie Infinity: Ehterium tabanlı kripto para birimlerinin kullanıldığı NFT tabanlı çevrimiçi bir video oyunu. Sand: Oyunculara kendi dünyalarını yaratma ve deneyimleme şansı sunan bir Metaverse projesi. Star Atlas: Blok zincir teknolojisi üzerine inşa edilmiş uzay temelli bir strateji oyunu. Roblox: Günlük 47 milyon kullanıcısı ve 9,5 milyon geliştiricisi ile yepyeni bir sanal gerçeklik tecrübesi sunan Metaverse platformu. METAVERSE EKİPMANLARI NELER? Sanal gerçeklik gözlükleri, arttırılmış gerçeklik gözlükleri, dokunsal eldivenler, kask ve diğer ekipmanlar ile üç boyutlu Metaverse deneyimini yaşamak mümkün. Bu ekipmanlar Google, Facebook, Microsoft gibi dünyanın önde gelen teknoloji şirketleri başta olmak üzere bir çok şirket tarafından üretiliyor ve satılıyor. Zaman içerisinde fiyatlarının düşmesi daha çok insanın erişim imkanına kavuşması bekleniyor. METAVERSE’DE NASIL ARSA SATIN ALABİLİRİM? Dünyanın sanal haritasından arsaların satışa sunulduğu metaverse ortamlarına en büyük ilgiyi Türk internet kullanıcıları gösteriyor. Bilişim ve teknoloji hukuku uzmanı Av. Görkem Gökçe Türk internet kullanıcılarını şöyle uyarıyor: “Bir çok farklı uygulama ve platformda mevcut dünya haritasındaki arsalar satışa çıkartılıyor. Kullanıcıların bu arsaları satın alırken satın alma işleminin yalnız o platform için geçerli olduğunu, başka platformlardaki aynı bölgedeki arsaları satın almadıklarını hatırlamaları gerekiyor. Yani yapılan her işlem sadece işlem yapılan platformu bağlıyor. OVR’da toplamda yapılan 80 bin kadar arsa satışının 20 binini Türk kullanıcılar aldı. İnternet kullanıcılarımız bu arsaları yatırım amacıyla alıyor. Yalnız bu arsaları satın alırken satın aldıkları platformları iyi incelemelerini, ekiplerine ve projelerine dikkatli bir gözle bakmalarını tavsiye ederim. Yatırım açısından istenmeyen bir tablo yaşanmaması için mutlaka yatırım yapılan ürün ve işletmenin kontrol edilmesi gerekiyor.” ARSA DEĞERİ NEYE GÖRE BELİRLENİYOR? Metaverse’de arsa değeri platforma, platformdaki kullanıcıların taleplerine ve işleyişine göre belirleniyor. Av. Görkem Gökçe’ye göre “Metaverse’de kıtlıktan bahsetmek mümkün değil. Sınırlı sayıda arsa yok. Örneğin “Fenerbahçe Stadı satın alınmış” deniyor. Bu sadece bir platformda yapılan bir satış. Dünya haritası başka platformlar tarafından kullanılıp aynı piksel tekrar satışa çıkartılabilir. Arsa değerini belirleyen şey platforma yönelik talep, platformun kendi güvenilirliği ve bilinirliği. Tüm kullanıcılar arsa satın alırken, satın aldıkları platformu çok iyi değerlendirmek zorundalar.” ARSA SATIN ALMAK İÇİN NE YAPILMASI GEREKİR? Önce kendinize dijital bir cüzdan oluşturmanız gerekiyor. Sonra sanal arazi satan firmaları araştırıp, araziyi satan platform üzerindeki coinler veya sanal cüzdan üzerinden kripto para ile arsanızı satın alabilirsiniz. METAVERSE’DE ALINAN ARSA KİRALANABİLİR Mİ? Metaverse’de alınan arsaları kullanıcıların kendilerinin tasarlaması veya bu alanları platform içerisinde inşa etmesi bekleniyor ancak kullanıcılar başka tasarımcılar ve kullanıcılara geçici süreyle bu arsaları da kiralayabilirler. Bazı platformlar bu uygulamaya izin verirken, bazı platformlarda kullanıcılar arsalarını yalnız kendileri kullanabiliyor. Av. Görkem Gökçe bazı uygulamaların kiralamaya izin vermediğini, gerçek hayatta yapılacak sözlü sözleşmelerin de böyle bir devrin kötüye kullanılması halinde arsanın geri alınmasına imkan vermeyeceğini belirtip, uygulamanın izin vermediği kira, üst hakkı gibi pratiklerin sanal gerçeklikte yapılmasının hukuken sorunlara yol açabileceğini belirtiyor. METAVERSE EVRENİNDE HANGİ PLATFORMLARDAN ARSA SATIN ALABİLİRİZ? Metaverse evreninde arsa satın alınması kullanıcıların en çok rağbet gösterdiği 5 platform şöyle sıralanıyor: Decentraland: Samsung’un bile arsa satın aldığı Decentraland’de arsa fiyatları ortalama 30 bin dolar düzeyine yaklaşmış durumda. Sandbox:Bu platformda oyuncular kendi arsalarını oluşturuyor ve tasarlıyor. Skybound Entertainment, Ubisoft ve Softbank tarafından desteklenen platform Decentraland’ın en büyük rakibi konumunda. Somnium:Ortalama arsa fiyatı 18 bin 900 dolara yükselenen Somnium kullanıcılara gerçek bir sanal gerçeklik deneyimi sunuyor. OVR Land: Gerçek dünyayı sanal gerçekliğe taşımayı hedefleyen OVR Land, gerçek dünyanın bir kopyasına sahip. Arazilerin fiyatları da genelde gerçek dünyadaki konumlarına ve seviyelerine orantılı bir şekilde değerleniyor. SuperWorld: Tıpkı OVR gibi gerçek dünyanın bir kopyasını sanal dünyaya taşıyan uygulamada dünyanın herhangi bir yerindeki arsanın sanal kopyasını satın almak mümkün. METAVERSE’DE KİMLER ARSA SATIN ALIYOR? Dünyanın ilk sanal gerçeklik emlak şirketi Metaverse Property’e göre her yaştan kullanıcı yatırım ve eğlence amacıyla Metaverse platformlarından arsa satın alıyor. Örneğin Snoop Dog isimli Amerikalı şarkıcıya komşu olmak isteyen bir kullanıcı arsa için tam 450 bin dolar ödedi. Grayscale tarafından yayınlanan bir rapora göre Metaverse piyasasının hacminin 1 trilyon dolara ulaşması bekleniyor. METAVERSE’DE KİŞİSEL VERİLERİMİZ GÜVENLİ Mİ? “Kişisel verileri kullanarak kullanıcılara göre hedeflenmiş reklamlar sunmak Metaverse açısından da önemli” diyen Mark Zuckerberg, Facebook’un temel politikasına devam edeceğini işaret ediyor. Av. Görkem Gökçe yaptığı değerlendirmede “Kişisel verilerimizin korunması Metaverse’de de önemli bir konu olacak. Özellikle bu erken aşamada kullanıcıların kişisel verilerinin gizliliğine önem göstermesi, platformlarda kişisel ve dijital verilerinin paylaşım politikalarını okuyarak dikkat etmesi kendi verilerinin korunması açısından önemli” diyor. Sanal gerçeklikte bir güvenlik sorunu yaşamamak için Metaverse evreninde de temkinli olmak gerekiyor.