Sosyal medya, yüz yüze söylenilmeye çekinilen birçok konunun çok daha rahat bir şekilde ifade edilebilmesi açısından uygun bir ortam yaratıyor. Söz konusu coşkunun ve hararetin arttığı futbol olduğunda taraftarlar yorumlarını sosyal medyada dile getiriyor. Sosyal CRM ve sosyal veri analizi şirketi Adba International, The Brand Age Dergisi için 1 Haziran 2018 - 15 Ekim 2018 aralığını baz alarak hazırladığı raporda Türk futbolunun gündeminden düşmeyen VAR sistemi hakkında sosyal medya kullanıcılarının konuşmalarını analiz etti. Çalışma VAR sistemi ile birlikte anılan hakemlerin, futbolcuların ve kulüplerin sosyal medyaya nasıl yansıdığını ortaya koydu. Ülkemizde ilk kez 05.08.2018 tarihinde Galatasaray – Akhisar TFF Süper Kupa finalinde uygulanmaya başlanan VAR sistemi, Rusya’da düzenlenen Dünya Kupası esnasında futbolseverler tarafından oldukça yoğun eleştirilere maruz kalmıştı. Sistem, Spor Toto Süper Ligi’nin başlamasıyla birlikte ülkemizde de en çok konuşulan konular arasında yer aldı. 1 Haziran – 4 Ağustos aralığındaki lig öncesi dönemde taraftarlar uygulama hakkında sosyal medya üzerinden %73.3 oranında negatif paylaşım yaparken, VAR’ın Türkiye’de uygulamaya geçmesi ile birlikte negatif konuşulmaların sayısının artarak %88.1’e yükseldiği ortaya çıkıyor. 1 Haziran - 15 Ekim tarihleri arasında VAR hakkında sosyal medyadaki konuşulmaların toplam sayısına bakıldığında 1.101.926 içerik olduğu görülüyor. VAR hakkında; Toplam konuşulma: 1.101. 926 1 Haziran – 4 Ağustos aralığında; Pozitif bahsedilme: %26,7 Negatif bahsedilme: %73,3 5 Ağustos – 15 Ekim aralığında; Pozitif bahsedilme: %11,9 Negatif bahsedilme: %88,1 SİSTEM DEĞİL HAKEMLER ELEŞTİRİLİYOR Analize göre, VAR uygulaması ile birlikte en çok bahsedilen hakemler incelendiğinde, en yüksek konuşulma oranının Dünya Kupası’nda da görev alan Cüneyt Çakır hakkında yapıldığı görülüyor. Cüneyt Çakır, VAR ile ilgili içeriklerde hakemler hakkında yapılan tüm konuşulmaların %29.9’una sahip. Fenerbahçe – Medipol Başakşehir maçında VAR sistemindeki arıza nedeni ile VAR’a bakılamaması, maçın hakemi Ali Palabıyık’ı sosyal medyanın gündemine taşıyor ve Palabıyık, Cüneyt Çakır’ı takip ederek hakem konuşulmalarında %15.1’lik bir orana sahip oluyor. Sosyal medya kullanıcıları VAR eleştirilerindeMete Kalkavan’dan %11.2, Fırat Aydınus’dan ise %8.5’lik oranla bahsediyor. Konuşmaların negatif-pozitif değerlendirilmesi yapıldığında Özgür Yankaya’nın %87 ile en fazla negatif konuşulma oranına sahip olduğu görülüyor. Halil Umut Meler de %60 negatif konuşulma yüzdesi ile Yankaya’yı takip ediyor. Eleştiri oklarından en az pay alan hakemin ise %30 ile Ümit Öztürk olduğu görülüyor. Cüneyt Çakır Konuşulma oranı: %29.9 %54 olumsuz, %8 olumlu, %38 nötr Ali Palabıyık Konuşulma oranı: %15.1 %55 olumsuz, %5 olumlu, %40 nötr Mete Kalkavan Konuşulma oranı: %11.2 %49 olumsuz, %2 olumlu, %49 nötr Fırat Aydınus Konuşulma oranı: %8.5 %59 olumsuz, %4 olumlu, %37 nötr Ümit Öztürk Konuşulma oranı: %7.4 %30 olumsuz, %6 olumlu, %64 nötr Bülent Yıldırım Konuşulma oranı: %6.2 %58 olumsuz, %3 olumlu, %39 nötr Halil Umut Meler Konuşulma oranı: %5.8 %60 olumsuz, %8 olumlu, %32 nötr Özgür Yankaya Konuşulma oranı: %3.6 %87 olumsuz, %1 olumlu, %12 nötr Diğer Hakemler Konuşulma oranı: %12.3 %59 olumsuz, %5 olumlu, %36 nötr BEŞİKTAŞ MAÇLARININ ARDINDAN SOSYAL MEDYANIN TANSİYONU YÜKSELİYOR VAR Sistemi ile ilgili sosyal medyada yapılan konuşmaların arttığı dönemlere bakıldığında, ligin ilk haftası Fenerbahçe’nin Bursaspor’u konuk ettiği maç, Beşiktaş’ın evinde Antalyaspor’a mağlup olduğu maç ve Beşiktaş - Yeni Malatya maçı öne çıkıyor. Rapora göre sosyal medyada VAR tansiyonun en çok arttığı ve konuşulduğu günün ise Konyaspor – Beşiktaş maçının oynandığı gün olduğu görülüyor. Özellikle Mete Kalkavan’ın maç esnasında VAR odasında tepki verdiği video, sosyal medyada taraftar arasında büyük bir gündem yaratıyor. EN ÇOK KONUŞULAN TAKIMLAR Sosyal medyada VAR ile birlikte en çok anılan takım Beşiktaş oluyor. Ligde yer alan 17 takım, taraftarların konuşmalarının toplamda %74.2’sine sahipken, %25.2’sinin Beşiktaş hakkında olduğu görülüyor. İçerikler analiz edildiğinde, VAR sisteminin yanlış kullanımına bağlı olarak hakemlerin verdiği kararlara özellikle Beşiktaş taraftarı sosyal medyadan sert eleştiriler yapıyor. Beşiktaş’ı %14.3 ile Fenerbahçe, %12.2 ile Galatasaray izliyor. VAR Sistemi’nden en çok canı yanan ve 4 golü geçersiz sayılan Bursaspor, sosyal medyada konuşmaların %10.6’sına sahip oluyor. VAR ile en az anılan takımların ise Sivasspor, Alanyaspor ve Süper Lig’in yeni temsilcisi Erzurumspor olduğu görülüyor. Beşiktaş: %25.8 Fenerbahçe:%14.3 Galatasaray:%12.2 Bursaspor:%10.6 Konyaspor:%5.7 Antalyaspor: %5.6 İstanbul Başakşehir: %4.4 Akhisar Belediyespor: %3.7 Trabzonspor: %3.4 Göztepe: %2.6 Ankaragücü:%2.4 Kayserispor: %1.7 Yeni Malatya: %1.6 Çaykur Rizespor:%1.4 Kasımpaşa:%1.3 Alanyaspor:%1.2 Erzurumspor:%1.1 Sivasspor:%1 3 GOLÜ İPTAL EDİLDİ, GÜNDEME OTURDU VAR sistemi ile bu sezon 3 golü iptal edilen Diafra Sakho, sosyal medya kullanıcılarının VAR ile ilgili içeriklerde en çok konuştuğu futbolcu oldu. Galatasaray’lı kaleci Fernando Muslera ise VAR kararlarında pozitif ayrım yapıldığı gerekçesiyle sık sık taraftarların eleştirilerine maruz kalarak sosyal medya gündeminin ikinci sırasına yerleşti. Fenerbahçe maçında golü iptal edilen Medipol Başakşehirli oyuncu Elia 3. sırada yer alırken, Çaykur Rizespor maçında rakibine tükürdüğü için VAR sistemine bakılarak oyundan atılan Seleznov sosyal medyada en çok konuşulan 4. futbolcu oldu. TFF VE MHK ELEŞTİRİ OKLARININ HEDEFİ OLDU Sosyal medya kullanıcılarının içeriklerinin analizi sonucunda, taraftarların eleştirilerinin VAR sistemine değil, sistemin kullanımına yönelik olduğu görülüyor. Yapılan konuşmaların %39.5’inde hakemlerin bağlı olduğu Merkez Hakem Kurulu (MHK), %60.5’inde ise Türkiye Futbol Federasyonu (TFF) yer alıyor. EN ÇOK PENALTI KARARLARI ELEŞTİRİLDİ Sosyal medya kullanıcılarının eleştirdiği pozisyonların başında %41.8 ile penaltılar geliyor. İkinci sırada %30.7 ile gol konuşmaları, üçüncü sırada ise %17.1 ile ofsayt kararları yer alıyor. Taraftarların en az bahsettiği konunun ise %10.4 ile kırmızı kart olduğu görülüyor. SİSTEMİN YANLIŞ KULLANIMI ELEŞTİRİLİYOR Taraftarların VAR hakkında konuştuğu öne çıkan paylaşımlara bakıldığında, en çok etkileşime sahip içeriklerin spor yorumcuları, futbolcular ve taraftar gruplarının hesaplarına ait içerikler olduğu görülüyor. -Analiz kapsamında 1 Haziran 2018 - 15 Ekim 2018 aralığındaki dönem baz alınmıştır. VAR sisteminin Türkiye’de uygulanmaya başladığı 5 Ağustos tarihli Galatasaray-Akhisar Süper Kupa karşılaşması, raporun asıl başlangıç dönemi olarak belirlenmiştir. 5 Ağustos öncesi döneme ait veriler yalnızca, sistemin uygulamaya geçmeden önce/geçtikten sonra kıyaslaması için kullanılmıştır.