Raporda, Pekin'in son yıllarda bir toplama kamplarında tutulduğu düşünülen Sincan eyaletine yönelik baskısının, yurtdışında yaşayan Uygurları kontrol etme çabalarının artmasıyla aynı zamana denk geldiği belirtildi.

SUÇ ORTAĞI 28 ÜLKE

1997'den beri Pekin tarafından denizaşırı ülkelerde Uygurları hedef alan bir veri tabanında, Oxus Orta Asya İşleri Derneği ve Uygur İnsan Hakları Projesi'nden araştırmacılar, bin 500'den fazla gözaltı ve sınır dışı vakasını inceleyerek, bu sayının neredeyse "buzdağının görünen kısmı" olduğu konusunda uyardı. 

Çoğu Orta Doğu, Kuzey Afrika ve Güney Asya'da olmak üzere en az 28 ülkenin bir noktada suç ortağı olduğunu ve 2017'den itibaren olay oranının “dramatik biçimde” arttığını buldular.

Bu hafta yayınlanan çalışma, batılı ülkelere daha fazla Uygur mülteciyi kabul etmeye ve gözetim teknolojisi ihracatının daha fazla düzenlenmesine çağrıda bulunuyor.

‘’AHLAKİ ZORUNLULUK’’

Oxus Society'nin araştırma direktörü BradleyJardine, “Bu tür ulusötesi baskıyı durdurmak ahlaki bir zorunluluktur’’ dedi. 

Dünya Uygur Kongresi'ne göre, Çin dışında tahminen 1 ila 1,6 milyon Uygur Türkü yaşıyor. Bununla birlikte, yeni veritabanı, dünyanın dört bir yanındaki ülkelerin taciz, gözetleme, gözaltı ve iade dahil olmak üzere bir dizi uygulamada rol oynadığı Pekin'in hedefleme ölçeğini ortaya koyuyor.

2017'den bu yana, 15 ülkeden en az 695 Uygur Türkü gözaltına alındı veya Çin'e sınır dışı edildi.

Raporun yazarları, Çin'in ekonomik gücünün, ülkeleri finansal kazanç için insan haklarını takas etmeye zorlamasını sağladığını söylüyor. 

Çin'in Uygurlara karşı ulusötesi baskıyı en sık uyguladığı 10 ülkeden Pekin, dördünde en büyük alacaklılardan biriydi: Pakistan, Kırgızistan, Kamboçya ve Myanmar.

TÜRKİYE’YLE İADE ANLAŞMASI MECLİSTE

Yakın zamana kadar Türkiye, Erdoğan'ın bir zamanlar Çin'in Sincan'daki eylemlerini “basitçe söylemek gerekirse, bir soykırım” olarak nitelendirdiği için bir sığınak olarak görülüyordu.

Ancak Ankara ekonomik gerilemeyi önlemek için doğuya bakarken ve Covid-19 salgını sırasında aşı tedariki için Pekin'e güvenirken, sürgünler arasında dayanışmanın çökmekte olduğuna dair korkular arttı. Aralık ayında Pekin, iki ülke arasındaki iade anlaşmasını onayladı ve anlaşma Ankara tarafından onaylanmayı bekliyor. Ocak ayında İstanbul polisi, terörle mücadele operasyonunda üç Uygurluyu gözaltına aldı.
(Guardian)