Sinovac'ın ürettiği CoronaVac aşısı, ilk etapta sağlık çalışanlarına ve risk grubundakilere uygulanacak. Aşılamaya geçilmeden önce klinik fazdaki deneyleri 18–59 yaş aralığında yoğunlaşan CoronaVac aşısının, 60 yaş ve üzeri kişilerde uygulanıp uygulanmaması tartışılıyor. Aşının faz–3 çalışmalarının yürütüldüğü Endonezya’da ‘ileri yaştaki insanlarda etkinliği konusunda yeterli veriye sahip olunmadığı’ gerekçesiyle ilk etapta 60 yaş üzeri kişilere CoronaVac aşısı yapılmayacak. Türkiye’de aşıya dair faz–3 çalışmalarının ara sonuçları yüzde 92 olarak açıklanırken, aşının 60 yaş ve üzeri kişilerde denendiği tek yer olan Brezilya'da ise bu oran yüzde 78 çıktı. Ancak raporun ayrıntıları henüz paylaşılmadı. BAKAN KOCA: 60 YAŞ ÜSTÜ KİŞİLERDE GÜVENLİK ÇALIŞMASI YAPILDI Sağlık Bakanı Fahrettin Koca ’aşıda 65 yaş’ tartışmasına ilişkin bilim kurulu toplantısı sonrası yaptığı açıklamada, aşılamanın önünde bir engel olmadığına dikkat çekti. Koca “Faz–3 deneyleri 60 yaş üzeri kişilerde yürütülmediği için aşılamanın uygun olup olmayacağı ile ilgili yapılan değerlendirmede Faz–1 ve Faz -2’de 60 yaş üstü kişilerde güvenlik çalışması yapıldı. Yeni gelen verilerin değerlendirmesi ile bu grupta da kullanılmasının önünde bir engel olmadığı anlaşılmıştır” dedi. ADIYAMAN: 60 YAŞ ÜZERİNDEKİLERE PFİZER-BİONTECH AŞISI YAPILMALI Bilim insanları ise, klinik çalışmaları süren aşı hakkında 60 yaş ve üzeri kişilerde yeterince güvenli ve etkili olduğuna dair bir verinin henüz bulunmadığına dikkat çekiyor. Bu konudaki bir diğer görüş ise inaktif aşıların 60 yaş üstü grupta olumsuz bir sonuç doğurmayacağı yönünde. Gazete Duvar'dan Müzeyyen Yüce'nin haberine göre; Türkiye’de Çin aşısına 18-59 yaş arası grup için acil kullanım onayı verildiğini hatırlatan Türk Tabipleri Birliği (TTB) Covid–19 İzleme Kurulu Üyesi Prof. Dr. Sinan Adıyaman, “60 yaş üzeri için bilimsel bir veri yok. Dolayısıyla bu aşı 60 yaş üzerine yapılamaz. Sinovac firması buna onay vermez. Bu grupta etkisini ve güvenilirliğini bilmediğin bir aşıyı nasıl yapacaksın. Şu an da Sinovac firmasının aşıya ilişkin oluşan endişeleri gideren bir açıklama yapması lazım. Sağlık Bakanlığı, muhtemelen Brezilya’daki faz3 çalışma sonuçlarını bekleyecek yoksa firma 65 yaş için uygulanmasına izin vermemeli” dedi. Adıyaman, bu gruptaki kişilere 60 yaş ve üzeri çalışılmış aşıların uygulanması gerektiğini ifade ederek, “Mesela bu gruba Pfizer-BioNTech aşısının yapılmasının daha doğru olacağını düşünüyorum” diye konuştu. ‘EŞLİK EDEN HASTALIKLAR AYRINTILI İNCELENMELİ’ Halk Sağlığı Uzmanı Prof. Dr. Kayıhan Pala’ya göre de 60 yaşa ilişkin faz3 bulguları açıklanmadan aşının bu gruba uygulanması doğru değil. Şu ana kadar bu yaş grubu için güvenlik ve etkinlik verilerinin bulunmadığına dikkat çeken Pala şöyle konuştu: "Sürecin bilimsel bir perspektiften yürütülmesi lazım. Elimizde 60 yaş üstüne ilişkin bir bulgu yok. Bu bulgu olmadan 65 yaş ve üzeri kişilere gönül rahatlığıyla ‘Buyurun gelin, aşınızı yaptırın’ diyemeyiz. Brezilya’da açıklanan yüzde 78 oranındaki sonucun bilimsel verileri açıklanmalı. Ayrıca 60 yaş üzerindeki kişilerin eşlik eden hastalıkları açısından da ayrıntılı incelenmesinde büyük yarar var. Sayıları 8 milyonu geçen 65 yaş üzeri yurttaşlarımızın büyük kısmı kronik hastalığı olan insanlar. Bu süreçte aşının etkinliğini, bir yan etkisinin olup olmadığını zihinlerde soru işareti bırakmadan yanıtlamak lazım. Onun için de kapsamlı olarak verilerin açıklanması lazım." ‘BEN ‘GİDİN AŞIYI OLUN’ DEMEM’ Türkiye’deki aşı tartışmasını sadece Sinovac üzerinden yürütmemek gerektiğini belirten Pala, Pfizer-BioNTech ve Oxford aşılarının 60 yaş üzerinde de etkin olduğuna ilişkin veriler varken çok sayıda ruhsat almış aşıyla bu süreci yönetmenin daha doğru olacağını vurgulayarak şöyle konuştu: Türkiye’de aşı ile ilgili öncelik sıralamasını doğru buluyorum ama bunu Sinovac aşısından bağımsız söylüyorum. Pfizer-BioNTech aşısı ile az da olsa bağlantı kurmuş durumdayız, Bakanlığın son yaptığı açıklamalara göre Oxford aşısı ile de bir bağlantı kurma girişimimiz olacak. Dolayısıyla Türkiye’deki aşı tartışmasını sadece Sinovac üzerinden yürütmemek gerekir. Çoklu olarak Pfizer-BioNTech ve Oxford aşılarının 60 yaş üzerinde de etkin olduğuna ilişkin veriler elimizdeyken çok sayıda ruhsat almış aşıyla bu süreci yönetmek üzere girişimde bulunması gerekir. Türkiye’de Sinovac aşısının 65 yaş ve üzeri kişilere yapılması halinde bana soranlara “gidin aşıyı olun” demem. Oysa ben aşıyı herkese gönül rahatlığıyla tavsiye etmek istiyorum, kendim de aşı olmak istiyorum. ‘DÜNYADA 15 MİLYONUN ÜZERİNDE İNSAN AŞILANIRKEN TÜRKİYE TEK DOZ AŞI YAPABİLMİŞ DEĞİL’ Bakanlığın geç kalması ve ağırlıklı olarak tek bir aşıya bel bağlandığı için sorun yaşandığına dikkat çeken Pala, “Türkiye’deki faz3 çalışmalarına ilişkin Bakan Koca’nın basın toplantısında açıkladığı sonuçlardan başka elimizde hiçbir yazılı rapor yok. Bu kabul edilebilir bir durum değil. Bugün dünyada 15 milyonun üzerinde insan aşılanırken Türkiye şu ana kadar tek doz aşı yapabilmiş değil, ne zaman yapacağı da belli değil. Çok geç kalındı” dedi. ‘AŞILAMANIN 28 GÜN ARAYLA YAPILMASI HASTALIK VE ÖLÜMLERE YOL AÇABİLİR’ Öte yandan Sağlık Bakanı Fahrettin Koca, Çin aşısının 28 gün ara ile iki doz olarak yapılacağını açıkladı. Faz3 denemelerinde çalışmaların 14 gün arayla yürütüldüğüne dikkat çekerek, bu durumun olumsuz sonuçları olabileceğini kaydeden Pala, şunları söyledi: "Sinovac aşısının iki hafta yerine 4 hafta aralıkla yapılması yaklaşımını doğru bulmuyorum. Çünkü faz3 çalışmaları iki hafta ile yürütülüyor. Faz2’de iki hafta ila 4 hafta kıyaslanmış durumda ancak az sayıda kişide bu yapıldı. Faz3’te de eğer 4 hafta iki haftaya düştüyse faz3’te de böyle bir çalışma tarzı benimsenip sonuçlar onun üzerinden tartışılmalıydı. Bu aşıları tek doz ya da aralıklarını uzatarak yapmak bilimsel bir bilgiyle örtüşen yaklaşımlar değil. Bizim bu süreçte bilimin yolundan ayrılmamamız lazım yoksa insanların aşı tereddüdünü aşamayız. Şimdi 4 haftaya uzatırsak ikinci haftadan itibaren bazı kişilerde antikor yanıtları düşeceği için son iki haftalık dönemde hasta olması, risk altında olan kişilerin de ağır hasta olması ve hayatlarını kaybetmesi söz konusu olabilir. Bunlar az sayıda olsa da başına gelen için çok kötü sonuçlar doğuracak. İki hafta yerine 4 hafta arayla aşılanmaları sağlık çalışanlarını da risk altına sokuyor." AKOVA: VERİ YOK DİYEREK HİÇ AŞI YAPMAMAKLA YAPMAK ARASINDA BİR SEÇİM YAPILMAK ZORUNDA Covid–19 aşılarının Türkiye'de gönüllü uygulamalarının koordinatörlüğünü yürüten Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Murat Akova ise aşının 60 yaş üstü kişilerde bir sorun oluşturmayacağını savundu. Çin aşısının inaktif olduğunu, daha önce de benzeri durumlarda bir sorun oluşturmadığını ifade eden Akova, şöyle konuştu: "Çin’den gelen aşı yaşa göre risk oluşturmaz. Aşı, 50 yaş için bir sorun oluşturmadıysa 65 yaş için sorun oluşturması çok mümkün bir durum değil. Bizdeki çalışmada 18–59 yaş arası için bu aşı uygulandı. Şu an bu aşıya ilişkin 60 yaş üzeri kişiler için bir veri yok ancak bunlar inaktif aşılar. Daha önce denenmiş kullanılmış olan inaktif aşılarda 18–59 yaş grubuyla 60 yaş ve üzeri yaş grubu arasında güvenlik açısından bir problem hiçbir zaman olmamış. Bu grupta tartışılan husus etkinlik açısından ise faz3 çalışmalarını görmeden bunu söyleyebilmek mümkün değil. Elimizde veri yok diyerek hiç aşı yapmamakla yapmak arasında bir seçim yapılmak zorunda. Türkiye, 60 yaş üzeri denenmiş aşılara ulaşılabilirse 65 yaşın üzerindeki kişileri o aşılar ile aşılayabilirsiniz." ‘AŞI 28 GÜN ARAYLA DAHA FAZLA ANTİKOR ÜRETİYOR’ Profesör Akova, Çin aşısının 28 gün arayla yapılacak olmasını ise şu sözlerle değerlendirdi: "Aşı faz2 denemelerinde 28 gün arayla yapıldığında daha fazla antikor üretiyor. Ama bizde yapılan çalışmalarda, protokol 14 gün olduğu için biz o şekilde çalıştık. Bu bizim tercihimiz değildi. Sinovac, “Biz şu an pandeminin ortasındayız. Dolayısıyla kısa sürede antikor ortaya çıkarmak önemli” diyor. Ama faz2 çalışmalarında 0–28 gün arası antikor daha yüksek. Faz2 çalışmaları, 60 yaş üzerinde zaten 0–28 gün aralığında yapıldı. Bakanlık da bu verilere göre karar verdi sanıyorum. Zaten 60 yaş üzerine bu aşı yapılacaksa bu doz aralığında yapılması daha mantıklı."