İki ülke arasındaki ikili ilişkiler, Mavi Marmara olayından bu yana gergin. ABD Başkanı Donald Trump, Kudüs'ü İsrail'in başkenti olarak tanıdığında daha da kötüleşti.
Gazze’deki protestocularla İsrail ordusu askerleri arasında meydana gelen ölümcül çatışmaların ardından Ankara, İsrail'in büyükelçisi Eitan Na'eh'i sınır dışı etti. İsrail ise aynı şekilde karşılık vererek Türk konsolosu Hüsnü Gürcan Türkoğlu'nun ülkeyi terk etmesini istedi.
ANKARA BİR ANDA POLİTİKA DEĞİŞTİRDİ
Yıllar içinde, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, ilişkileri daha da kötüleştirecek sayısız İsrail karşıtı ve hatta Yahudi karşıtı tonda açıklama yaptı.
Trump'ın İsrail ile Emirlikler arasındaki ilişkilerin normalleştiğini açıklamasından kısa bir süre sonra 13 Ağustos'ta Erdoğan, Abu Dabi ile diplomatik bağları askıya almayı ve Türk büyükelçisini geri çekmeyi düşündüğünü söyledi.
Ancak bunlar gerçekleşmedi. Dört ay sonra ABD İsrail ile Fas arasındaki bağların yenileneceğini açıkladığında Türkiye farklı tepki gösterdi.
Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, hiçbir ilişkinin Filistinlilerin pahasına olmaması gerektiğini söylerken, her ülkenin bir başkasıyla seçtiği her türlü ilişkiyi sürdürme hakkına sahip olduğunu da kaydetti.
ALİYEV, İSRAİL’LE İLİŞKELERİN DÜZELMESİ İÇİN ÖNERİ SUNDU
Al-Monitor 30 Kasım'da, Türkiye’nin ulusal istihbarat teşkilatı başkanı Hakan Fidan’ın ikili ilişkileri yeniden kurma çabalarında İsrailli yetkililerle gizli görüşmelerde bulunduğunu bildirdi.
7 Aralık'ta, Tel Aviv Moshe Dayan Enstitüsü, iki ülkenin Akdeniz'deki deniz sınırlarını gözden geçirmesini önerdi.
Bu önerinin sunulduğu makale, Erdoğan'ın yakın arkadaşlarından emekli Amir Cihat Yaycı ve üniversite araştırmacısı Zeynep Ceyhan ile birlikte yazıldı.
Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev ile Erdoğan’ı arasında yapılan görüşmeye ilişkin son yayınlarda bir işaret daha geldi. Aliyev'in Erdoğan'a Türkiye ile İsrail arasındaki ilişkileri iyileştirmek için çeşitli yollar önerdiği bildirildi. Görünüşe göre Erdoğan fikirlere olumlu tepki verdi.
İSRAİL’DEN HÂLÂ HAMLE YOK
Ardından Türkiye’nin Ufuk Ulutaş’ı İsrail’deki yeni büyükelçisi olarak aday gösterme niyetiyle ilgili haberler geldi.
25 Aralık'ta Erdoğan gazetecilere verdiği demeçte, Türkiye'nin İsrail ile daha iyi ilişkiler kurmak istediğini söyledi. Ayrıca ikili istihbarat temaslarının devam edeceğini de söyledi.
Ancak Erdoğan, Filistin yanlısı duruşuna devam etti, "Filistin politikası bizim kırmızı çizgimizdir" dedi. İsrail, şimdiye kadar yeni büyükelçi meselesine veya Erdoğan'ın son açıklamasına tepki vermeyi reddetmişti.
Diplomatik bir kaynak Al-Monitor'a, İsrail’in Ankara'daki temsil düzeyinde herhangi bir değişiklik planlamadığını söyledi. Elçilik şu anda bir maslahatgüzar tarafından yönetilmektedir.
İKİ KRİTİK UNSUR
Türkiye’nin İsrail’e karşı yumuşaması oyunun kurallarını değiştiren iki ana unsura atfedilebilir.
Birincisi, Washington'da yakında yeni bir yönetim var. Ankara, Joe Biden yönetimi ve Avrupa Birliği ile yeni bir sayfa açmak istiyor. İkinci faktör, İsrail’in uluslararası ve Arap dünyasındaki statüsünün yakın zamanda iyileşmesidir.
Peki ya İsrail? Bu yeni Türk iyi niyetinin neresinde duruyor? Ve resmi İsrail neden tüm bu olumlu işaretlere sessiz kaldı?
İSRAİL, TÜRKİYE’NİN CİDDİYETİNİ GÖRMEK İSTİYOR
İsrail’in Türkiye konusunda en iyi uzmanlarından biri olan Kudüs Strateji ve Güvenlik Enstitüsü'nden Hay Eytan Cohen, “İsrail elbette bağların gerçek anlamda normalleşmesiyle ilgileniyor ancak Ankara'nın bu konuda gerçekten ciddi olduğunu görmek için bekliyor’’ dedi. Cohen, ‘’İsrail söz konusu olduğunda, üç gösterge buna işaret edebilir.
İsrail bir Türk büyükelçisinin dönüşünü görmek, Türkiye'nin Hamas'a desteğini kesmesini istiyor ve son olarak Erdoğan'ın artık düşmanca açıklamalar yapmamasını talep ediyor.
Tüm bunlar olursa, İsrail açıkça diplomatik bağların iyileştirilmesini reddetmeyecektir" şeklinde devam etti.
"HAMAS TÜRKİYE’DE KARARGAH KURDU"
Dışişleri Bakanı Gabi Ashkenazi, Hamas meselesinin İsrail için çok önemli olduğunu vurguladı.
Geçen Ağustos ayında maslahatgüzarı Roey Gilad, İsrail'in geçen yıl Türkiye'yi Hamas'ın İstanbul'da terörle ilgili faaliyetler yürüttüğü konusunda uyardığını ancak Türkiye'nin İstanbul'daki bir düzine Hamas üyesine pasaport verdiğini söyledi.
22 Ekim'de Times of London, Hamas'ın siber savaş ve karşı istihbarat operasyonları için Türkiye'de gizli bir karargah kurduğunu bildirdi.
(Al-Monitor)
Çeviri: İsmail Cömert
