30 Aralık 2019 günü saat 16:00 civarında, Wuhan Merkez Hastanesi Acil Servis Şefi, Pekin'de bulunan bir laboratuvar tarafından yapılan bir testin sonuçlarını verdi. En tepede endişe verici sözler vardı: "SARS CORONA VİRÜS" Onları parlak kırmızıyla daire içine aldı ve Çin mesajlaşma sitesi WeChat üzerinden meslektaşlarına iletti. Bir buçuk saat içinde, büyük kırmızı daireli görüntü hastanenin oftalmoloji bölümünde doktor olan Li Wenliang'a ulaştı. Bunu üniversite sınıf grubuyla paylaşarak, "Mesajı bu grubun dışında dolaşıma sokmayın. Ailenizi ve sevdiklerinizi önlem alsın" uyarısını ekledi. Önümüzdeki saatlerde, Li'nin mesajının ekran görüntüleri internette geniş çapta yayıldı. Çin genelinde milyonlarca insan çevrimiçi olarak Sars hakkında konuşmaya başladı. Wuhan Sağlık Komisyonu, şehrin hastanelerinde bir şeyler döndüğünün farkındaydı. O gün, Pekin'deki Ulusal Sağlık Komisyonu yetkilileri geldi ve virüsün paralel olarak sıralanması için Wuhan ve Pekin'deki en az beş eyalet laboratuvarına akciğer örnekleri gönderildi. Deneyimli epidemiyolog Marjorie Pollack'ın çabaları olmasaydı, çevrimiçi sohbetin Çince konuşulan sosyal medyadan daha geniş bir dünyaya sıçraması birkaç gün daha alabilirdi. 31 ARALIK: YARDIM TEKLİFLERİ Haber yayılmaya başladığında, Çin Hastalık Kontrol Merkezi'nin genel müdürü Profesör George Gao, dünyanın dört bir yanındaki bağlantılardan yardım teklifleri alıyordu. Çin, Sars'tan sonra bulaşıcı hastalık altyapısını yenilemişti ve 2019'da Gao, Çin'in geniş çevrimiçi gözetim sisteminin buna benzer başka bir salgını önleyebileceğine söz vermişti. New York merkezli bulaşıcı hastalıklar araştırma grubu EcoHealth Alliance başkanı Dr. Peter Daszak BBC'ye verdiği demeçte, "George Gao'ya bir ekip göndermeyi ve onları desteklemek için her şeyi yapmayı teklif eden gerçekten uzun bir metin gönderdim" dedi. Ancak yanıt olarak aldığı tek şeyin kendisine ‘’Mutlu Yıllar’’ dileyen kısa bir mesaj olduğunu söylüyor. New York'taki Columbia Üniversitesi'nden epidemiyolog Ian Lipkin de Gao'ya ulaşmaya çalışıyordu. Lipkin’in çağrısına geri dönen Gao, Çinli yetkililerin bu kritik noktada söylemeye hazır oldukları şey hakkında yeni bilgiler sundu. Lipkin BBC'ye verdiği demeçte, "Virüsü tanımlamıştı. Bu yeni bir corona virüstü. Ve çok fazla bulaşıcı değildi. Bu benim için pek yankı uyandırmadı çünkü pek çok insanın enfekte olduğunu duydum" dedi. O gün Wuhan Sağlık Komisyonu, 27 viral pnömoni vakasının tespit edildiğini, ancak insandan insana bulaşma konusunda net bir kanıt bulunmadığını belirten bir basın açıklaması yaptı. Çin'in genetik dizileri uluslararası toplumla paylaşması için 12 gün daha geçmesi gerekiyordu. 1 OCAK 2020: ULUSLARARASI HÜSRAN Uluslararası hukuk, küresel önemi olan yeni bulaşıcı hastalık salgınlarının 24 saat içinde Dünya Sağlık Örgütü'ne bildirilmesini şart koşmaktadır. Ancak 1 Ocak'ta DSÖ hala salgına ilişkin resmi bir bildirim almamıştı. Washington'daki Georgetown Üniversitesi'nde ulusal ve küresel sağlık hukuku konusunda DSÖ İşbirliği Merkezi Direktörü olan Profesör Lawrence Gostin, "Rapor edilebilirdi" diyor ve "Açıkça bildirilmemesi, Uluslararası Sağlık Tüzüğünün bir ihlal’’ şeklinde ekledi. Çin'in DSÖ'ye yanıt vermesinden iki gün önceydi. Ancak ortaya çıkardıkları şey belirsizdi ve nedeni bilinmeyen 44 viral pnömoni vakası vardı. Çin, 3 Ocak'tan itibaren DSÖ ile düzenli ve tam olarak iletişim kurduğunu söylüyor. Ancak Associated Press (AP) haber ajansı tarafından elde edilen DSÖ toplantılarının kayıtları, farklı bir resim çizerek, üst düzey DSÖ yetkililerinin bir sonraki hafta hissettiği hayal kırıklığını ortaya koyuyor. 2 OCAK 2020: DOKTORLARA BASKI Virüsün bulaştığı insan sayısı birkaç günde bir ikiye katlanıyordu ve giderek daha fazla insan Wuhan hastanelerine geliyordu. Ancak şimdi devlet medyası, doktorların endişelerini kamuoyu önünde paylaşmalarına izin vermek yerine, onları etkili bir şekilde susturan bir kampanya başlattı. 2 Ocak'ta Çin Merkez Televizyonu, dört gün önce bir salgın haberi yayan doktorlar hakkında bir haber yayınladı ve Vuhan Asayiş Bürosu tarafından sorguya çekildi. Doktorlardan biri, uyarıları viral olan göz doktoru Li Wenliang'dı, bir itiraf imzalayan doktor Şubat ayında doktor corona virüsten hayatını kaybetti. Çin hükümeti, bunun salgın haberlerini bastırmaya çalıştığının kanıtı olmadığını ve Li gibi doktorların doğrulanmamış bilgileri yaymamaları için teşvik edildiğini söylüyor. Yani, insandan insana bulaşma olduğu doktorlar tarafından aşikar hale gelse de, halka açıklanması engellendi. Vuhan’dan bir sağlık çalışanı BBC’ye, önümüzdeki birkaç gün içinde "ateşi olan o kadar çok insan vardı ki, kontrolden çıktı. Paniklemeye başladık ama hastane kimseyle konuşmamıza izin vermiyor" dedi. Çin hükümeti bize "yeni bir virüsün insandan insana bulaşıp bulaşmayacağını belirlemenin titiz bir bilimsel süreç gerektirdiğini" söyledi. Yetkililer, 18 gün daha insandan insana bulaşma olmadığını savunmaya devam edeceklerdi. 3 OCAK: GİZLİ NOT Ülkenin dört bir yanındaki laboratuvarlar, virüsün genetik dizisini haritalamak için yarışıyordu. Bunların arasında Şanghay'da ünlü bir virolog olan Profesör Zhang Yongzhen de 3 Ocak'ta çalışmaya başladı. İki gün aralıksız çalıştıktan sonra tam bir sekans elde etti. Elde ettiği sonuçlar, Sars'a benzer ve bu nedenle muhtemelen bulaşıcı bir virüs ortaya çıkardı. 5 Ocak'ta, Zhang'ın ofisi, Ulusal Sağlık Komisyonu'na, halka açık yerlerde ihtiyati tedbirler alınmasını tavsiye eden bir yazı yazdı. Zhang'ın araştırma ortağı, Profesör Edward Holmes, "O gün, mümkün olan en kısa sürede bilgilerin yayınlanmasını denemek ve almak için çalışıyordu, böylece dünyanın geri kalanı onun ne olduğunu görebilir ve böylece teşhis koyabiliriz" dedi. Ancak Zhang bulgularını kamuoyuna açıklayamadı. 3 Ocak'ta Ulusal Sağlık Komisyonu, yetkisiz bilim adamlarının virüs üzerinde çalışmasını ve bilgileri kamuoyuna açıklamasını yasaklayan laboratuvarlara gizli bir not göndermişti. AP'den Dake Kang, ‘’Notun amacı, bilim adamlarını ve laboratuvarları bu virüs hakkındaki bilgileri ifşa etmekten ve potansiyel olarak virüsün dış dünyaya sızmasına ve insanları alarma geçirmesine izin vermekten susturmaktı" diyor. 11 Ocak'ta Zhang, ölüm tehlikesine rağmen Profesör Edward Holmes'a sekansı yayınlaması için yetki verdi. Karar kişisel bir maliyetle verildi ve bilim adamının laboratuvarı ertesi gün "düzeltme" için kapatıldı. Ertesi gün eyalet bilim adamları elde ettikleri dizileri yayınladılar. Bilim adamları ve doktorların kanıtlarına rağmen Çin, 20 Ocak'a kadar insandan insana bulaşma olduğunu doğrulamadı. Sağlık hukuku uzmanı Lawrence Gostin, ortaya çıkan herhangi bir salgının başlangıcının her zaman kaotik olduğunu söylüyor. "Bu virüsü kontrol etmek ilk günden itibaren çok zor olacaktı, ama dünya bunun insandan insana bulaşabileceğini öğrendiğinde, bence virüs çoktan çantadan çıkıp, yayıldı. Singapur'daki Duke-Nus Tıp Fakültesi'nde yarasa viroloğu olan Wang Linfa'nın dediği gibi: "20 Ocak, salgında belirleyici bir tarihti, ondan önce Çinliler çok daha iyisini yapabilirdi. Bundan sonra, dünyanın geri kalanı gerçekten yüksek alarmda olmalı" dedi. (BBC) Çeviri: İsmail Cömert / polemikhaber.com