Azerbaycan Türkiye Dostluk ve İşbirliği Vakfı’nın Öncülüğünde 30 Ekim Kars Antlaşması’nın 100. Yıl Dönümü Uluslararası Sempozyumu TADİV Şuşa Kongre Merkezi'nde düzenlendi. TOPLANTIYI DÜZENLEYENLER Türkiye Azerbaycan Dostluk Vakfı TADİV, Diplomasi Vakfı ve TABSED Türkiye Azerbaycan Dostluk Bilim, Eğitim, Sanat ve Ekonomik İşbirliği Derneği KONUŞMACILAR Prof. Dr. Aygün Attar (Moderatör), Doç. Dr. Halil Özşavlı (Türkiye), Prof. Dr. Musa Kasımlı (Azerbaycan), Aleksandr Sotnisenko (Rusya), Prof. Dr. Otar Janelidze (Gürcistan), Turan Gafarlı (Türkiye), Dr. Cavid Veliyev (azerbaycan), Dr. Yevgeniy Baxrevskiy (Rusya), Doç. Dr. Oğuzhan Bilgin, Av. Ferhat Aznevi/ Hukukçu Elvin Budagov ( TURK-AZ). REŞAD MEMMEDOV KONUŞTU İlk Oturum TABSED Genel Sekreteri Yağız Kutay İşık’ın takdimi ile Azerbaycan Türkiye Büyükelçisi Reşad Memmedov’un konuşmasıyla başladı. Oturumları TADİV Genel Başkanı TC Cumhurbaşkanlığı Güvenlik ve Dış Politikalar Kurulu Üyesi Prof Dr, Aygün Attar yönetti. O DÖNEM TBMM İMZALADI Bu anlaşma, Türkiye Cumhuriyeti o tarihte ilan edilmediği için TBMM, Azerbaycan, RusyA ve Gürcistan tarafından Kars’ta bir vagonda 100 yıl önce 13 ekimde imzalandı. Türkiye Cumhuriyetinin ilk kurucu anlaşması. Bugün de 30 Ekim Kars’ın kurtuluşunun tam 101 yıldönümü. ANLAŞMA TARAFTARLARI KATILDI Toplantıda bu anlaşmanın tarafları olan Türkiye’nin yanısıra Gürcü Rus ve Azerbaycan kökenli bilim insanları katıldı. ERMENİSTAN KATILMADI Toplantıya imzacı devletlerden biri olan Ermenistan katılmadı. TADİV'den yapılan açıklama şu şekilde: Azerbaycan, Ermenistan, Gürcistan ve TBMM tarafları arasında Kars konferansında görüşülüp, 13 Ekim 1921 tarihinde imzalanan Kars Antlaşması Kafkasya’da bugüne kadar devam eden statükoyu oluşturmuştur. Türkiye’nin hala geçerli olan Doğu sınırını oluşturan antlaşmaya taraf olan ülkelerden biri olarak Ermenistan, bağımsızlığının ardından takındığı düşmanca tavır sebebiyle komşularıyla problem yaşamaktadır. Ermenistan’a karşı Türkiye’yi güçlü kılan ve uluslararası kabul görmüş hukuki ve siyasi bir metin olarak Kars Antlaşması günümüzde de önemini korumaktadır. Türkiye- Azerbaycan ilişkilerinde siyasi, ekonomik ve askeri alanlarda yeni bir dönemin başlangıcını oluşturan Şuşa Beyannamesinin imzalanmasına hukuku açıdan onay veren Kars Antlaşması 20 maddeden oluşmakta ve aslen Moskova antlaşmasının temellerine dayanmaktadır. Antlaşmanın yapıldığı dönemde doğu sorunun çözülmesi her devlet için önem taşımaktaydı ve bu sorunun giderilmesiyle tüm ülkeler rahatlama imkânını elde etmişlerdir. Ayrıca Kars antlaşması, Azerbaycan ile yaptığımız ve günümüzde Türkiye ile Azerbaycan arasındaki bir millet iki devlet felsefesinin hukuki yönden de temelini atan ve uluslararası arenada geçerli kılan çok önemli bir antlaşmadır. O dönem içerisinde bu antlaşmayla birlikte Ermenilerin çıkarabileceği sorunlara karşı önlem alınmış ve sınırlar korunmuştur. Türkiye Azerbaycan Dostluk, İşbirliği ve Dayanışma Vakfı, Kars’ın işgalden kurtuluşunun yıldönümü olan 31 Ekim günü, Kars Antlaşması’nın 100. Yılı nedeniyle imzacı devletlerin akademisyen ve uzmanlarının katılımıyla, 30 Ekim 2021 tarihinde TADİV-Şuşa Kongre Merkezinde uluslararası bir konferans düzenlendi. Türkiye Azerbaycan Dostluk ve İşbirliği Vakfı-Azerbaycan Evi, Diplomasi Vakfı, Türkiye Azerbaycan Dostluk Bilim Sanat ve Ekonomik İşbirliği Derneği’nin ortaklaşa düzenlediği konferansa Azerbaycan, Rusya, Gürcistan ve Türkiye’den milletvekilleri, akademisyen, diplomat ve araştırmacılardan oluşan toplam 20’ye yakın misafirin sunum yaptığı konferansta Kars Antlaşması’nın Güney Kafkasya’nın jeopolitik dengesine ve bölge devletlerin toprak bütünlüğü ile karşılıklı barış sürecine etkisi, çok yönlü olarak tartışıldı. İmzacı devletlerden bir tek Ermenistan yapılan davete iştirak etmemiştir.