ABD Başkanı Joe Biden ve Çinli lider Xi Jinping, dünya liderleri olarak en uzun toplantılarını henüz tamamladılar. Ancak üç buçuk saatlik görüşmeler, süper güçlerin anlaşamadığı birçok konuda bir ilerleme sağlamadı.
Çin devlet medyası toplantıyı "samimi, yapıcı, önemli ve verimli" olarak nitelendirirken, üst düzey bir ABD'li yetkili, video konferans yoluyla yapılan görüşmelerin beklenenden uzun sürdüğünü ve iki tarafın Tayvan'dan ticarete, Kuzey Kore, Afganistan ve İran'a kadar çok çeşitli konuları görüştüğünü söyledi.
‘ANLAŞAMIYORLAR’
Görüşmeyle ilgili demeçler ve haberlerde, her iki tarafın da, özellikle Tayvan konusunda, bulundukları pozisyonları yumuşattığını gösteren bir iz yoktu.
Washington'un Stratejik ve Uluslararası Araştırmalar Merkezi düşünce kuruluşunda Çin uzmanı olan Scott Kennedy, "Görünüşe göre güneş altındaki her şey hakkında görüş alışverişinde bulundular, ancak herhangi bir karar veya politika adımı açıklamadılar" dedi.
Kennedy, "Belki bu önümüzdeki günlerde ortaya çıkar, ancak değilse, bu her iki tarafın da temel pozisyonlarının bir tekrarı oldu. İlişkinin istikrara sahip olması gerektiği konusunda hemfikir görünüyorlar, ancak bu konuda anlaşamıyorlar" diye ekledi.
Üst düzey ABD'li yetkili toplantıdan sonra, ABD tarafından yapılan toplantının amacının özellikle gerilimleri azaltmak olmadığını ve sonucun bu olmadığını söyleyerek, "Bir atılım beklemiyorduk" dedi.
ÇİN: YALNIZCA UYARI YAĞMURUNA TUTTULAR
Çin medyası Xi'nin, Biden'ın ABD'nin Çin'e yönelik politikasını "rasyonel ve pratik" bir yola getirmek için "siyasi liderlik" sergilemesini umduğunu, ancak bunun için yalnızca uyarılar sunduğunu söyledi.
Tayvan konusunda, Xi, bağımsızlık yanlısı güçlerin kırmızı çizgiyi aşması durumunda Çin'in belirleyici önlemler alması gerektiğini söylerken, ABD ve Çin'in "çarpışmaması gereken iki gemi gibi" olduğunu söyledi.
Eski Başkan Barack Obama döneminde Asya'nın en üst düzey ABD diplomatı olarak görev yapan Daniel Russel, liderlerin yüz yüze görüşme noktasına gelmelerinin 10 ay sürdüğünü kaydederek, "Bunu bir kerelik bir zirve olarak değil, iki taraf kıyasıya rekabet etmeye devam ederken ilişkiyi daha istikrarlı bir rotada yönlendirebilecek bir dizi önemli görüşmeden biri olarak düşünmeliyiz" dedi.
Russel, "Umarım Çin tarafı, ekiplerine daha düşük seviyelerde daha yetkili görüşmeler yapabilmeleri için yetki verir. Ancak bu, derin bir çukurdan çıkma sürecinin sadece başlangıcı ve nihayetinde bu, iki liderin kendi aralarında daha düzenli bir ilişki kurmasını gerektiriyor" diye ekledi.
‘YAPISAL ZORLUKLAR ELE ALINMADI’
Pekin'deki Carnegie-Tsinghua Küresel Politika Merkezi Direktörü Paul Haenle, toplantının yakın vadede ilişkiyi istikrara kavuşturmasına rağmen, "ABD-Çin ilişkisindeki uzun vadeli yapısal zorluklar, önemli bir şekilde ele alınmadı" dedi.
Belirgin bir ilerleme olmamasına rağmen, bazı Çinli analistler iyimser ve Pekin'deki Çin ve Küreselleşme Merkezi Başkanı Wang Huiyao, toplantının "çok olumlu bir sinyal" verdiğini söyledi.
Şanghay'daki Fudan Üniversitesi'nde Amerikan Araştırmaları Direktörü Wu Xinbo, toplantının Biden ve Xi arasında Eylül ayında yapılan bir telefon görüşmesinin ardından ikili ilişkileri iyileştirme yönündeki olumlu eğilimi sürdürdüğünü söyledi. Xinbo, "Bence her iki taraf da, sürtüşmelerin ikili ilişkiler üzerindeki olumsuz etkisini en aza indirmek için dikkatlerini artan işbirliğine ve farklılıkların daha etkin yönetimine çevirecek" dedi. (Reuters)
