Bolu'da maske takmadığı için bekçiler tarafından 392 TL idari para cezası kesilen Elif Nihan İşler’in Bolu Sulh Ceza Hâkimliği'ne başvurusu sonrası söz konusu ceza kaldırılmıştı. Olaya Sağlık Bakanlığı'nın da dahil olmasıyla karar Yargıtay'a kadar taşındı. Ancak mahkeme kararının haberlere konu olmasıyla birlikte kamuoyunda 'maske takmama cezasının verilmeyeceği' algısı oluştu.
REHAVETE KARŞI UYARIDA BULUNDU
Maske takma yükümlülüğünün ihlali konusunda ceza verilemeyeceği ve önceden verilen cezaların da iptal edileceğine ilişkin kamuoyundaki algının doğru olmadığına dikkat çeken Av. Cesim Parlak, rehavet konusunda vatandaşları uyararak ihlal tespitinde tutulan tutanakların valiliklere gönderilmesiyle cezai işlemin uygulanacağının altını çizdi.
YARGITAY KARARININ DEĞERLENDİRİLMESİ
Av. Palak sözlerini şöyle sürdürdü:
* Yargıtay kararına konu olay, Elif Nihan İşler’in Bolu ilinde İzzet Baysal Caddesinde yürürken bekçiler tarafından durdurularak maskesiz sokağa çıktığı gerekçesiyle Umumi Hıfzıssıhha Kanunu’nun 282. maddesi gereğince idari para cezası verilmesi ile ilgilidir.
* Şahsın idari yaptırım kararına karşı maske takma zorunluluğu olduğunu bilmediği, bu konuda kendisine herhangi bir uyarı yapılmadan ceza kesildiği ve bu caddeye girerken de maske takma zorunluluğunu gösteren bir uyarı görmediğinden bahisle yapmış olduğu itirazı değerlendiren Bolu Sulh Ceza Hâkimliği 2020/1604 D.İş Sayılı 29.06.2020 tarihli kararı ileUmumi Hıfzıssıhha Kanunu’nun 64. maddesinde düzenlenen salgın hastalıklara ilişkin tedbirler arasında maske takma zorunluluğunun olmadığı ve maske kullanma zorunluluğunun getireceği mali külfetin sosyal devlet olma ilkesiyle bağdaşmadığı gerekçesiyle itirazın kabulüne karar vermiştir.
* Bolu Sulh Ceza Hâkimliği’nin itirazı haklı bularak cezayı kaldırması üzerine; Adalet Bakanlığı, 16.09.2020 tarihinde kararın kanun yararına bozulması için Yargıtay’a başvurmuştur. Yargıtay 19. Ceza Dairesi kararında; genel sağlığı tehdit eden sakıncalı bir durumla karşı karşıya kalındığının, dolayısıyla bu sakıncalı durumun giderilmesi amacıyla “maske takma yükümlülüğü” gibi tedbirlerin, Valinin başkanlığında toplanan İl Umumi Hıfzıssıhha Meclisleri tarafından alınmasının mümkün olduğunu değerlendirmiş ve 1593 sayılı Kanunu’nun 28. maddesi kapsamında bu kararların il genelinde icra edilmesi görevinin Valilere verildiğinden bahsetmiştir. 5326 sayılı Kanun’un 32. Maddesi uyarınca; emre aykırı davranış nedeniyle verilecek idari para cezasına ancak emri veren makamca karar verilebilir.
* İdareye kanunlarla verilen karar alma yetkisinin bir başka kurum veya kişiye devredilmesi, ancak ve ancak yine kanunun açıkça izin verdiği konular hakkında ve kanunda gösterilen usul ve esaslar çerçevesinde yapılabilir. Bu nedenlerle, Yargıtay kararında da “maske takma yükümlülüğüne” uymamak suretiyle gerçekleşen “emre aykırı davranış” kabahati nedeniyle ancak Vali tarafından idari yaptırım kararı tesis edilebileceği değerlendirilmiştir.
* 19. Ceza Dairesi 2020/4354 E. 2020/14250 K. Sayılı ve 09.11.2020 tarihli“maske takma yükümlülüğünün ihlaline” ilişkin idari para cezalarına dair kararında; Valilik tarafından tesis edilmesi gerektiği, idari kolluk yetkililerinin sadece kabahat (olay) tutanağı tutmakla görevli olduğu gerekçesiyle, yazılı emir ve idari para cezası kararını vermeye yetkili makam ve merciler açısından araştırma yapma yükümlülüğünden hareketle kanun yararına bozma kararı vermiştir.
YARGITAY'IN KARARINDAN ÖNCE VERİLEN CEZALARA İTİRAZ OLMADIKÇA GEÇERLİLİĞİNİ KORUYOR
Sonuç olarak vatandaşların Yargıtay'ın verdiği kararın vatandaşlarda rehavet oluşturmaması gerektiğini vurgulayan Parlak, ''Mevcut durumda maske takmamak kabahat olmaktan çıkartılmamıştır. Karardan anlaşılması gereken husus; maske takmama nedeniyle idari para cezası verme yetkisinin Valilere ait olduğu, kolluğun sadece tutanak tutmakla yetinmesi gerektiğidir. Bu kapsamda vatandaşların maske takma yükümlülüklerinin ihlalinin tespit edilmesi neticesinde kollukça tutulan tutanağın Valiliklere gönderilmesi sonucu idari para cezasının verilmesi mümkün olacaktır. Ayrıca Yargıtay 19. Ceza Dairesi’nin 2020/4354 E. 2020/14250 K. Sayılı ve 09.11.2020 tarihli kararından önce verilen cezalar ilgili vatandaşlara tebliğ edilmiş olup süresi içinde itiraz edilmemesi nedeniyle geçerliliğini korumaktadır'' ifadelerini kullandı.
