ABD’de işten çıkarmalar hızla artıyor. Outplacement firması Challenger, Gray & Christmas’ın verilerine göre, 2025’in ilk yedi ayında yalnızca yapay zekaya bağlı olarak 10 binden fazla kişi işini kaybetti. Bu rakam, yapay zekayı bu yılın en büyük beş işten çıkarma sebebinden biri haline getirdi.
Toplamda ise yılbaşından bu yana 806 binden fazla iş kesintisi yaşandı; bu, 2020’den bu yana en yüksek seviye. Teknoloji sektörü, 89 bini aşan iş kaybıyla en sert darbeyi aldı. 2023’ten bu yana yapay zeka kaynaklı doğrudan işten çıkarmalar teknoloji alanında 27 bini geçti.
Yapay zeka, özellikle giriş seviyesi rollerin yerini almada hızlı ilerliyor. Shopify CEO’su Tobi Lütke, yılın başlarında çalışanlarına “Yapay zeka bu işi yapabiliyorsa yeni işe alım yok” mesajı verdi. McKinsey, yapay zeka botlarını, daha önce genç çalışanların yürüttüğü görevlerde kullanmaya başladı. “AI-first” yaklaşımıyla öne çıkan Duolingo’da ise CEO Luis von Ahn, işe alım ve terfilerde “yapay zeka okuryazarlığını” temel kriterlerden biri haline getirdi.
Yale School of Management’tan Doç. Dr. Tristan L. Botelho, “Veri toplama, transkripsiyon veya temel görselleştirmeler gibi üniversiteden yeni mezun gençlerin yaptığı pek çok iş artık yapay zeka tarafından yapılabiliyor” diyerek giriş seviyesi istihdamın neden daraldığını özetledi.
Handshake verilerine göre, kurumsal alanlarda giriş seviyesi iş ilanları bir yılda yüzde 15 azaldı. Öte yandan, iş ilanlarında “yapay zeka” ifadesinin yer alma oranı son iki yılda yüzde 400 arttı.
Z kuşağı işsizlik kıskacında
ABD’de Z kuşağı mezunlarının neredeyse yarısı, yapay zekanın diplomalarını daha az değerli hale getirdiğini düşünüyor. Yeni mezun işsizliği, Mayıs’a kadar olan 12 aylık dönemde yüzde 6’ya yükseldi; bu oran, ulusal ortalama olan yüzde 4’ün üzerinde.
Teknoloji sektöründeki 20–30 yaş aralığındaki genç çalışanlar, yıl başından bu yana işsizlik oranında yaklaşık yüzde 3’lük artış yaşadı. Goldman Sachs’tan Joseph Briggs, “Bu artış, sektör genelindeki veya diğer genç çalışanlardaki artıştan çok daha yüksek” dedi.
Ekonomik yavaşlama etkisi
Uzmanlara göre, giriş seviyesi kesintiler kısa vadede maliyetleri azaltabilir; ancak uzun vadede şirketler yönetici kadrolarına gidecek yetenek havuzunu kaybetme riski taşıyor.
Fortune'da yer alan habere göre ABD iş gücü piyasası Temmuz ayında belirgin bir yavaşlama sinyali verdi. Zayıf istihdam artışı ve önceki ayların aşağı yönlü revizyonları, özellikle ABD Başkanı Donald Trump yönetimindeki tarife değişiklikleri nedeniyle şirketlerin yatırım ve işe alımda temkinli davranmasına bağlandı.
New York Fed verilerine göre, Mart 2025’te 22–27 yaş arası üniversite mezunlarının işsizlik oranı yüzde 5,8 ile son dört yılın zirvesine çıktı. Oxford Economics ise işsizliğin yüzde 85’inin işten çıkarmalardan değil, iş gücüne yeni katılanların iş bulamamasından kaynaklandığını belirtiyor.
