Gazeteciler Cemiyeti'nin, Basın İlan Kurumu’nun resmi ilan kesme cezalarına karşı açtığı davaya bakan Bakırköy 9. Asliye Hukuk Mahkemesi, davada uygulama konusu olan Basın İlan Kurumu Teşkiline Dair Kanun’un 49. maddesinin, Anayasa'ya aykırı olduğu kanısına vararak, iptaline karar verilmesi istemiyle Anayasa Mahkemesi'ne taşıdı.
Başvuru kararında özetle, itiraz konusu kurallarla resmi ilan ve reklam kesme cezalarına ilişkin koşulların çerçevesinin çizilmediği, yaptırım ve ceza öngören kuralların belirli bir açıklık ve kesinlikte düzenlenmediği, resmî ilan ve reklam kesme yaptırımının kapsamı belirlenirken ölçülülük ilkesinin gözetilmediği, basın etiğinin korunması amaçlanmakla birlikte bu korumanın çerçevesinin netleştirilmesi gerektiği belirtilerek, kuralların Anayasa’nın 13, 26, 28. ve 29. maddelerine aykırı olduğu ileri sürüldü.
Anayasa Mahkemesinin konuya ilişkin kararı Resmi Gazete'de yayımlandı. Yüksek Mahkeme, Kanun'un, Basın İlan Kurumu'nun ilan kesme cezası vermesine ilişkin hükmünü iptal etti.
Mahkemenin gerekçesinde, kuralda, "Kurum tarafından gazete veya dergi ya da internet haber sitesine verilecek ilan ve reklamların, kesinleşen Yönetim Kurulu kararı doğrultusunda Kurum Genel Müdürlüğünce iki ayı geçmeyecek bir süre ile kesilebileceği, ayrıca ilgililerin Kanun’la temin edilen menfaatlerden de faydalandırılmayacağı"nın hüküm altına alındığı aktarıldı.
Gerekçede, "Ancak kural kapsamında gazete, dergi ve internet sitelerinin yaptırım uygulanmasını gerektirecek eylem ve işlemlerinin hangi hususlara ilişkin olabileceği ve öngörülen yaptırımın bu eylem ve işlemlerden hangilerine hangi sürelerle ve ne ölçüde uygulanabileceği hususunda bir çerçeve çizilmeksizin, Kanun’a yapılan genel bir atıfla Kuruma yaptırım uygulamayı gerektiren eylem ve işlemleri belirleme yetkisi verildiği anlaşılmaktadır" denildi.
Anayasa Mahkemesi'nin, bireysel başvuru kapsamında verdiği "Yeni Gün Haber Ajansı Basın ve Yayıncılık A.Ş. ve diğerleri" kararında ihlal kararı verildiği hatırlatıldı. Gerekçede, bireysel başvuruya ilişkin ihlal kararında, bu kuralın resmi ilan ve reklam kesme cezası gerektiren fiillerin ve bu fiillere karşı öngörülen ceza miktarlarının en azından çerçevesini çizmediği, belirli bir açıklık ve kesinlikte olan bir kural niteliğini taşımadığı" tespitinin yapıldığı aktarıldı.
İhlal kararında, "kişilik haklarına saldırı niteliğinde olan ve eleştiri sınırlarını aşan veya kanunlarında yaptırıma bağlanan suç kapsamında yer alan haberlerin yaptırıma tabi tutulmasının hukuk devletinin bir gereği olduğu, basının niteliklerini artırma ve basının özellikle ekonomik özgürlüğünün tesisini sağlama gayesiyle kurulan bir kuruma müeyyide uygulama yetkisinin verilebileceğinin" belirtildiği aktarılan gerekçede, şunlar kaydedildi:
"Bu kararda, ancak basın özgürlüğüne müdahale niteliği taşıyan kanuni düzenlemelerin olabildiğince dar bir uygulama alanına izin verecek şekilde tasarlanması ve her bir kuralın tartışmaya izin vermeyecek şekilde açık ve net ifadelerle ele alınarak düzenlenmesi gerektiği belirtilmiş ve bu güvenceleri karşılamayan kurala ilişkin yapısal sorunun çözümü için Türkiye Büyük Millet Meclisine bildirimde bulunulmuştur. İtiraz konusu kurala ilişkin olarak anılan karardan ayrılmayı gerektirir bir durum bulunmamaktadır."
Anayasa Mahkemesi, maddedeki, "Kurum kararlarına karşı yapılacak itiraz üzerine basit yargılama usulü kapsamında verilen kararın kesin olduğunu düzenleyen kuralı da "hükmün denetlenmesini talep etme hakkına sınırlama getirdiği" gerekçesiyle iptal etti.
