Deneyimli iktisatçı Mahfi Eğilmez, Türkiye'nin Dünya Bankası'ndan alacağı ilave 18 milyar dolarlık finansmana ilişkin merak edilen soruları yanıtladı. Eğilmez, Dünya Bankası'ndan alınacak ek desteğin IMF destekleri ile arasındaki farkları kısaca açıkladı.
Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, Dünya Bankası ile yürütülen çalışmaları açıkladı.Üç ayrı proje için 1,5 milyar dolarlık finansman temin edildiğini duyurdu. Konuyla ilgili konuşan Şimşek, 2024-2028 mali yıllarını kapsayan işbirliği sürecinden bahsederek verdiği bilgi ise şöyle::
* Dünya Bankası’nın ilk üç yıl içinde ülkemize ilave 18 milyar dolarlık finansman sağlayacağı Ülke İşbirliği Çerçevesi (Country Partnership Framework-CPF) Programı, Bankanın İcra Direktörleri Kurulunda görüşülerek yürürlüğe girdi.
IMF DESTEĞİ İLE FARKLAR NASIL?
Ünlü iktisatçı Dr. Mahfi Eğilmez, Bakan Şimşek’in açıklamasının soru yağmuruna tutulduğunu açıkladı. Sosyal medya üzerinde o sorulara yanıt verdi.
Gelen soruların çoğunu son dönemde projelere karşı duyulan kuşkuları yansıttığını hatırlatan Eğilmez, bazıların ise bazılarının ise Dünya Bankası finansmanının IMF destekleri ile arasındaki farklar üzerinde yoğunlaştığını ifade etti.
Eğilmez’in Türkiye’nin merak ettiği sorulara yanıtları şöyle:
* Dünya Bankası’ndan (DB) alınacağı açıklanan ek 18 milyar dolarlık ek destek için pek çok soru geliyor. Soruların çoğu insanların son dönemde projelere karşı duyduğu kuşkuları yansıtırken bazıları da IMF destekleriyle olan farkları üzerine yoğunlaşıyor.
"Kısaca açıklamaya çalışayım" dedi ve sorulara yanıt verdi. İşte o yanıtlar Kısaca açıklamaya çalışayım.
DÜNYA BANKASI PROJEYE KREDİ VERİR, IMF GENEL BORÇ
* Dünya Bankası, yatırım projelerine kredi verir. IMF ise genel borç verir. Yani DB mesela bir liman yapılacaksa bunu finanse eder. Bunu yaparken de kendi ihale yöntemlerinin uygulanmasını ve belirli bir yerli malı oranı dışında dünyadan alışveriş yapılmasını şart koşar. IMF ise ödemeler dengesi finansmanı için borç verdiğinden koyduğu koşulların (mesela bütçe açığının belirli bir orana düşürülmesi gibi) yerine getirilip getirilmediğine bakar.
* Dünya Bankası kredilerinin kullanma yeri ilgili projedir, IMF borcunu istediğiniz yerde kullanabilirsiniz. Dolayısıyla Dünya Bankası'dan para geliyor bunu istediğimiz yere harcayabiliriz gibi bir çıkarım doğru değildir.
* Dünya Bankası, yapılan harcamaların projeyle ilgili olup olmadığını ve kendi şartnamelerine uygun olup olmadığını denetler ve kredi dilimini ondan sonra serbest bırakır. IMF ise sadece koyduğu koşulların (performans kriterleri) yerine getirilip getirilmediğine bakar ondan sonra borcun ilgili dilimini serbest bırakır.
GERİ ÖDEMEDE VADELER ÇOK FARKLI
* Her iki kurumun da sağladığı desteğin maliyeti (faizi) piyasaya göre düşüktür. IMF borçlarında miktar arttıkça maliyet de artar. Buna karşılık, bir ülke zaten o artan miktarlarda borcu piyasadan ya alamaz ya da astronomik faizler ödemek zorunda kalır.
* Dünya Bankası, kredilerinin geri ödenme süresi uzun (ortalama 10 - 15 yıl) IMF'ninki orta vadelidir (borcun son kullanılış tarihinden itibaren ortalama 3 - 5 yıl.)
* Dünya Bankası, yalnızca kamu kesimi projelerine kredi verir, özel kesim projelerine kredi vermez. Özel kesim projelerine krediyi Dünya Bankası şemsiyesi altında görev yapan IFC (Uluslararası Finans Kurum) verir.
