BRICS üyesi Brezilya'da Ocak ayında Devlet Başkanlığı koltuğuna oturunca 2003-10 dönemindeki gibi dolarsızlaşma ve Latin Amerika ortak para birimi kampanyası başlatan Lula da Silva, başkent Brasília'da Güney Amerika zirvesi düzenledi.
Zirveye 12 kıta ülkesinden 11'i (Arjantin, Brezilya, Bolivya, Şili, Kolombiya, Ekvador, Guyana, Paraguay, Surinam, Uruguay ve Venezüella) devlet başkanı düzeyinde, darbe yapılan Peru Bakanlar Kurulu lideriyle katıldı.
'BÖLGESEL ENTEGRASYON' VURGUSU
"Bugün bizi Brasilia'da bir araya getiren şey, bölgemize yeniden topluca bakmak için aciliyet duygusudur" diyen Lula 'Güney Amerika birliği' çağrısı yaparken, zirve bildirisinde 'bölgesel entegrasyon' konusunda görüş birliği vurgulandı. Bildiride etkili bir Güney Amerika Serbest Ticaret Bölgesi'ne ulaşmak hedefi koyan liderler, 'bölge ülkeleri arasında ticaret ve yatırımı artırmak, altyapı ve lojistiği iyileştirmek, bölgesel değer zincirlerini güçlendirmek, ticareti kolaylaştırmak ve finansal entegrasyon önlemlerini etkin şekilde uygulamak için çalışma' sözü verdi. 'Güney Amerika'daki entegrasyon sürecini ilerletmek ve bölgenin sesini dünyaya yansıtmak amacıyla düzenli diyaloğu sürdürmenin önemine' dikkat çekti.
Bu vesileyle kıta için ortak para birimi önerisini yeniden gündeme getiren Brezilya'nın solcu lideri, açılış konuşmasında, 'bölge dışı para birimlerine dayanmak yerine, daha iyi tazminat mekanizmaları ve ticaret için ortak bir işlem birimi oluşturma yoluyla para politikasında Güney Amerika kimliğini güçlendirmek gerektiğini' belirtti.
ORTAK PARA BİRİMİ ÇAĞRISI
Ortak para biriminde önceliği 1991'de kuruluşundan bu yana periyodik olarak ortak para birimi yaratmanın konuşulduğu (Arjantin, Brezilya, Paraguay ve Uruguay'dan oluşan) Mercosur ticaret bloğuna veren Lula, Latin Amerika Kalkınma Bankası CAF, Güney Bankası ve Brezilya'nın BNDES'i gibi bölgesel kalkınma bankalarını, kıtada toplumsal ve ekonomik kalkınmayı finanse etmek için daha fazlasını yapmaya çağırdı.
"KURTULUŞ UNASUR'U CANLANDIRMADA"
'Güney Amerika'nın tek bir ekonomik blok olarak işlemesinin sorunlarla etkili şekilde başa çıkmanın tek yolu olduğunu' vurgulayan Brezilya lideri, "İdeolojinin bizi bölmesine ve bütünleşme çabalarımızı kesintiye uğratmasına izin verdik. Diyalog kanallarımızı ve işbirliği mekanizmalarımızı terk ettik ve bu yüzden hepimiz kaybettik" diyerek Güney Amerika Uluslar Birliği'nin (UNASUR) yeniden canlandırılması çağrısında bulundu:
"UNASUR 10 yılı aşkın bir süredir birbirimizi daha iyi tanımamızı sağladı. Farklılıkları barındıran ve ortak paydaları belirlememizi sağlayan geniş bir siyasi diyalog yoluyla bağlarımızı pekiştirdik."
"Sağlık, altyapı ve savunma alanlarında işbirliği girişimlerini hayata geçirdik. Bu entegrasyon aynı zamanda önemli ticari kazanımlara da katkıda bulundu. 2011'de rakamları 124 milyar dolar gibi rekor bir değere ulaşan sağlam bir serbest ticaret bölgesi oluşturduk."
"PROJENİN YAKIN ZAMANDA GERÇEKLEŞMESİ ZOR"
Güney Amerika ortak bir para birimi yaratma fikri, ilk kez gündeme gelmiyor. Batı finans alemi ise bölgedeki para politikası farklılıkları nedeniyle projenin yakın zamanda gerçekleşebileceğine şüpheyle bakıyor. CNN'e konuşan Brezilyalı hukukçu Ives Gandra, ortak para biriminin uzun ve meşakkatli bir süreç olduğuna dikkat çeken şu hatırlatmayı yaptı:
"Euro bölgesiyle karşılaştırırsak, orada ortak para birimi tartışmaları 1950'lerde başladı. Daha sonra serbest ticaret bölgeleri, gümrük anlaşmaları ve ortak pazar geliştirdiler. Ancak ondan sonra ortak bir konsey ve bir Avrupa mahkemesi ile birlikte çalışmaları yönetebilecek bir komisyon oluşturdular."
"BREZİLYA VE VENEZUELA ARASINDA DOLAR KALKSIN"
Ancak Lula, Güney Amerika liderlerinden bazısının homurtusu pahasına Brezilya'da ağırladığı Venezüella Devlet Başkanı Nicolas Maduro ile ortak basın toplantısında da aynı deklarasyonda bulundu:
"Brezilya ile Venezüella arasında ABD dolarının dışında bir para birimi kullanılmasını temenni ediyorum. Böylelikle iki ülke, dolara dayanmadan ticaret yapabilir."
Petrol zenginliğine rağmen ABD'nin darbe girişimleri eşliğinde yaptırım ablukası nedeniyle büyük ekonomik zorluklar çeken Venezüella'nın sosyalist lideri de Brezilya ile Arjantin’in başını çektiği Güney Amerika Ortak Parası İnisiyatifi’ni desteklediğini söyledi.
