Ayrılıklar yalnızca bir veda değildir; bir “ben”i kaybetme, kimlik çatışması ve bağlanma stilinin yerinden oynamasıdır. Bu duygusal kırılmada çoğu kişi eski partnerinin sosyal medya hesaplarına yönelir. Bu davranış, psikolojide “ruminatif davranış döngüsü” ve “obsesif kompulsif baş etme” biçimi olarak tanımlanır.
1. Kabullenmeyi Engeller – İnkar ve Ruminasyon
Stalk yapmak, kişinin ayrılığı kabullenemediğini gösterir. Bu, Kübler-Ross’un Yas Evreleri’nden biri olan inkâr evresinin dijital yansımasıdır.
Aynı zamanda, sürekli düşünme ve analiz etme hali olan ruminasyon süreci de devreye girer. Kişi, geçmiş ilişkiyi bitmemiş gibi zihninde sürekli döndürür.
2. Özsaygıyı Zedeler – Benlik Saygısı ve Bilişsel Çarpıtmalar
Stalk davranışı çoğu zaman, eski partnerin mutlu göründüğü fotoğraflar üzerinden kendilik değerini sorgulama ile sonuçlanır.
Bu durumda bilişsel çarpıtmalar devreye girer: “O mutluysa demek ki sorun bendeydi.”
Bu tür düşünceler, bireyin özsaygısını ve benlik bütünlüğünü zayıflatır.
3. Kıyaslama Tuzağı – Sosyal Karşılaştırma Teorisi
Festinger’in Sosyal Karşılaştırma Teorisi’ne göre bireyler kendi durumlarını başkalarıyla kıyaslayarak değerlendirir.
Eski sevgiliyle veya onun yeni hayatıyla yapılan dijital kıyaslamalar, bireyin kendine olan güvenini zedeler ve duygusal tükenmişlik yaratır.
4. Duygusal Tetiklenmeler – Tetikleyici Uyaranlar ve Travmatik Bağlanma
Sosyal medyada görülen içerikler, bilinçdışında saklı kalmış anıları ve hisleri tetikleyebilir. Bu durum, travmatik bağlanma sürecini yeniden canlandırır ve kişinin duygu regülasyonu (duygu kontrolü) bozulabilir.
5. Gerçeklikten Uzaklaşma – Dijital Realite Bozukluğu
Stalk sırasında görülen içerikler, aslında gerçek hayatı temsil etmez.
Bu noktada birey, dijital illüzyon içine girer. Bu durum bazı çalışmalarda “dijital realite bozukluğu” ya da “sosyal medya kaynaklı algı yanılması” olarak adlandırılmıştır.
Ne Yapmalı?
• Kendine Dön: Mindfulness (bilinçli farkındalık) çalışmaları, kişinin zihinsel tekrarlardan çıkmasını sağlar.
• Terapötik Sanat Yöntemleri: Resim, müzik ve yazı yoluyla duygu boşaltımı sağlanabilir.
• Psikolojik Destek Al: Obsesif düşünce döngüsü kırılmakta zorlanıyorsa, Bilişsel Davranışçı Terapi (BDT) etkili bir yöntemdir.
• Dijital Sınırlandırma: Eski partnere ait dijital uyaranları ortadan kaldırmak, uyaran kontrollü davranış modifikasyonu sağlayabilir.
